Demodecioza to zakaźna choroba skóry wywołana przez roztocza z rodzaju Demodex, powszechnie określane jako nużeńce. Są to mikroskopijne pasożyty bytujące w gruczołach łojowych i mieszkach włosowych, które w warunkach sprzyjających mogą prowadzić do rozwinięcia się stanu zapalnego i objawów klinicznych. Choroba znana jest od dawna, a jej występowanie jest powszechne, jednak ujawnia się głównie u osób z obniżoną odpornością, zaburzeniami hormonalnymi lub problemami dermatologicznymi. Przyczyny zakażenia wynikają z nadmiernego namnożenia nużeńca, które może być indukowane przez stres, niewłaściwą higienę, stosowanie tłustych kosmetyków lub choroby towarzyszące. Czynniki ryzyka obejmują wiek podeszły, choroby przewlekłe oraz zaburzenia skóry takie jak trądzik różowaty. Objawy demodeciozy to świąd, zaczerwienienie skóry, łuszczenie się, nasilenie stanów zapalnych, a także rozszerzenie naczyń krwionośnych i pojawienie się grudek oraz krostek, zwłaszcza w okolicach twarzy, zwłaszcza wokół nosa, czoła i policzków. Przebieg choroby może być przewlekły z okresami zaostrzeń i remisji, co wpływa na komfort życia pacjenta. Powikłania obejmują wtórne infekcje bakteryjne oraz pogorszenie istniejących schorzeń dermatologicznych. Diagnostyka opiera się na badaniu mikroskopowym wycinków skóry lub zeskrobin, potwierdzając obecność nużeńców. Rozpoznanie różnicowe obejmuje trądzik, alergiczne zapalenie skóry oraz łojotokowe zapalenie. Leczenie farmakologiczne wykorzystuje preparaty przeciwpasożytnicze takie jak ivermectin oraz metronidazol, a także miejscowe środki keratolityczne i przeciwzapalne. Niefarmakologiczne metody to właściwa higiena skóry, unikanie tłustych kosmetyków oraz zdrowa dieta wspierająca odporność. Rehabilitacja polega na długotrwałym monitorowaniu stanu skóry i kontynuacji terapii, aby zapobiec nawrotom. Profilaktyka wtórna skupia się na pielęgnacji skóry oraz kontroli czynników sprzyjających rozwojowi nużeńca. Rokowanie jest zazwyczaj dobre przy szybkim rozpoznaniu i odpowiednim leczeniu, jednak częste nawroty mogą pogarszać jakość życia. Profilaktyka pierwotna to unikanie nadmiernego stresu, utrzymanie higieny oraz wzmacnianie odporności organizmu. Praktyczne wskazówki dla pacjentów to przestrzeganie zaleceń lekarskich, stosowanie dedykowanych kosmetyków i regularne kontrole dermatologiczne. Nowoczesne badania kliniczne skupiają się na opracowaniu nowych preparatów o lepszej skuteczności i minimalnych działaniach niepożądanych, a także na zrozumieniu wpływu mikrobiomu skóry na przebieg demodeciozy.
