D-dimery to produkty rozpadu fibryny, które są markerem aktywacji układu krzepnięcia i fibrynolizy, szczególnie ważnym w diagnostyce zakrzepowo-zatorowej. W kontekście COVID-19 obserwuje się wzrost poziomu D-dimerów nawet u pacjentów skąpoobjawowych, co budzi pytania o konieczność stosowania leków przeciwzakrzepowych w takich przypadkach. Definicja i charakterystyka D-dimerów wskazują, że ich podwyższony poziom sygnalizuje zwiększone ryzyko powikłań zakrzepowych, które są częste u pacjentów z ciężkim przebiegiem COVID-19. Epidemiologia wskazuje, że nawet osoby z łagodnymi lub bezobjawowymi infekcjami mogą mieć nieprawidłowe wyniki, jednak znacznie rzadziej komplikacje zakrzepowo-zatorowe są rozpoznawane poza grupą ciężko chorych. Przyczyny podwyższenia D-dimerów po COVID-19 obejmują długotrwałą aktywację układu krzepnięcia, przewlekłe stany zapalne i zaburzenia mikrokrążenia. Czynniki ryzyka to wiek powyżej 60 lat, otyłość, choroby współistniejące takie jak cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, a także wcześniejsze epizody zakrzepowe. Typowe objawy powikłań zakrzepowych to obrzęk kończyn, ból, duszność, ból w klatce piersiowej, jednak u pacjentów skąpoobjawowych często brak objawów klinicznych. Przebieg może prowadzić do zakrzepicy żył głębokich, zatorowości płucnej, a w rzadkich wypadkach do udaru czy zawału. Badania i diagnostyka obejmują oznaczenie poziomu D-dimerów, ultrasonografię Dopplera żył kończyn dolnych, tomografię komputerową z kontrastem płuc w podejrzeniu zatorowości. Rozpoznanie różnicowe zawiera wykluczenie innych przyczyn podwyższonego D-dimeru, takich jak zakażenia, choroby nowotworowe czy stany pooperacyjne. Leczenie farmakologiczne po COVID-19 dla pacjentów z podwyższonymi D-dimerami i brakiem objawów pozostaje przedmiotem badań; nie zaleca się rutynowej antykoagulacji bez wyraźnych wskazań, ale indywidualna ocena ryzyka jest kluczowa. Niefarmakologiczne metody obejmują aktywność fizyczną, utrzymanie prawidłowej masy ciała i kontrolę chorób współistniejących. Rehabilitacja powinna skupiać się na poprawie wydolności i monitorowaniu stanu układu krążenia. Profilaktyka wtórna i pierwotna opiera się na odpowiednim postępowaniu z pacjentami covidowymi oraz edukacji w zakresie objawów zakrzepicy. Rokowanie jest zwykle dobre przy wczesnym rozpoznaniu i leczeniu, jednak bagatelizowanie podwyższonych D-dimerów może prowadzić do poważnych powikłań. Jakość życia pacjentów skąpoobjawowych po COVID-19 może być pogorszona przez podstępne powikłania, dlatego ważna jest świadomość i regularna kontrola. Praktyczne wskazówki obejmują zgłaszanie duszności, bólu kończyn i nawracających dolegliwości infekcyjnych lekarzowi oraz monitorowanie badań laboratoryjnych. Nowe metody terapeutyczne i badania kliniczne eksplorują strategie celowanej antykoagulacji i biomarkerów predykcyjnych, co może zmienić podejście do leczenia pacjentów z niewielkimi objawami po COVID-19.
