Picie ryzykowne to pojęcie często mylone z uzależnieniem od alkoholu, choć nie oznacza jeszcze choroby alkoholowej. Jest to wzorzec spożywania alkoholu, który może prowadzić do szkód zdrowotnych i społecznych w przyszłości, ale nie spełnia jeszcze kryteriów uzależnienia. Obejmuje sytuacje, gdy ktoś pije w nadmiernych ilościach lub w nieodpowiednich sytuacjach, co zwiększa ryzyko wypadków, urazów, problemów w pracy, a także chorób przewlekłych. Różnica między piciem ryzykownym a uzależnieniem polega na tym, że osoba pijąca ryzykownie nie ma jeszcze utraty kontroli nad alkoholem – potrafi powstrzymać się od picia w określonych sytuacjach i nie odczuwa silnego przymusu spożywania, jednak schemat jej zachowań zwiększa ryzyko rozwoju uzależnienia. Czynniki sprzyjające piciu ryzykownemu to młody wiek inicjacji alkoholowej, kultura i środowisko akceptujące nadmierne picie, stres, brak umiejętności radzenia sobie z emocjami, a także czynniki genetyczne. Objawy picia ryzykownego obejmują częste sięganie po alkohol w piątki i soboty, picie do utraty świadomości, prowadzenie pojazdów po alkoholu, a także nadużywanie w celu rozluźnienia. Diagnostyka opiera się na kwestionariuszach przesiewowych, takich jak AUDIT, które pozwalają ocenić wzorzec picia. Leczenie picia ryzykownego polega głównie na profilaktyce i edukacji – wczesna interwencja pozwala na zmianę nawyków i uniknięcie pełnoobjawowego uzależnienia. Terapia psychologiczna, dialog motywujący i wsparcie społeczne są kluczowe. Rokowanie jest bardzo dobre, jeśli osoba z piciem ryzykownym zrozumie zagrożenia i podejmie odpowiednie kroki. Profilaktyka pierwotna polega na edukacji dotyczącej bezpiecznych ilości alkoholu, unikania picia w nieodpowiednich sytuacjach i rozwijania umiejętności radzenia sobie ze stresem bez alkoholu. Najczęstsze pytania pacjentów dotyczą tego, czy picie ryzykowne zawsze prowadzi do uzależnienia – odpowiedź brzmi nie, ale jest silnym czynnikiem ryzyka. Badania naukowe pokazują, że osoby pijące ryzykownie częściej w przyszłości uzależniają się od alkoholu niż osoby pijące okazjonalnie i z umiarem.
