Postacie leków to różne formy, w których substancje czynne są dostarczane do organizmu pacjenta w celu wywołania terapeutycznego efektu. Historia farmacji pokazuje, że od starożytności stosowano różne formy leków – od naparów i wyciągów roślinnych po tabletki i preparaty biotechnologiczne znane współcześnie. Postać leku ma ogromne znaczenie, ponieważ wpływa na sposób podania, wchłanianie, biodostępność i skuteczność działania. Podstawowy podział obejmuje leki stałe, płynne, półstałe oraz specjalistyczne nowoczesne postacie. Leki stałe to przede wszystkim tabletki, kapsułki, granulaty i proszki. Tabletki dzielą się na zwykłe, powlekane, musujące czy o przedłużonym uwalnianiu, co pozwala na kontrolowanie tempa wydzielania substancji czynnej. Kapsułki mogą być twarde lub miękkie, zawierające proszek, płyn lub peletki, a ich zaletą jest maskowanie smaku substancji czynnej. Leki płynne to roztwory, zawiesiny, syropy oraz emulsje – sprawdzają się szczególnie u dzieci i osób mających trudności z połykaniem. Preparaty półstałe stosowane miejscowo obejmują maści, kremy, żele i czopki, które działają bezpośrednio w miejscu podania. W nowoczesnej farmacji znaczenie mają także postacie inalacyjne (spraye, aerozole), systemy transdermalne (plastry zawierające lek uwalniający się przez skórę), krople do oczu, uszu, nosa oraz iniekcje – domięśniowe, dożylne czy podskórne, które zapewniają szybki efekt terapeutyczny. Rozwój technologii medycznych wprowadził także postacie leku oparte na nanocząsteczkach, implantach czy systemach inteligentnego uwalniania. Diagnostyka i dobór postaci leku zależą od rodzaju choroby, wieku pacjenta i warunków klinicznych. W rehabilitacji znaczenie mają preparaty miejscowe, które łagodzą objawy np. chorób skóry czy mięśni. Profilaktyka obejmuje edukację pacjentów w zakresie prawidłowego stosowania leków w danej postaci – np. niekruszenia tabletek powlekanych o zmodyfikowanym uwalnianiu, aby uniknąć przedawkowania. Rokowanie i skuteczność terapii zależą od prawidłowego doboru rodzaju leku do potrzeb chorego. Wskazówki praktyczne obejmują przechowywanie leków zgodnie z zaleceniami, stosowanie się do formy dawkowania i konsultację z lekarzem lub farmaceutą przy zmianie postaci preparatu. Najnowsze badania wskazują na intensywny rozwój personalizowanej farmacji, w której wykorzystuje się druk 3D tabletek pozwalających dostosować dawkę i skład leku do konkretnego pacjenta.
