Szczepionka na krztusiec stanowi jedną z podstawowych immunizacji w kalendarzu szczepień ochronnych i odgrywa kluczową rolę w profilaktyce tej wysoce zakaźnej choroby bakteryjnej, którą wywołuje Bordetella pertussis. Krztusiec charakteryzuje się napadowym, męczącym kaszlem, który może utrzymywać się przez wiele tygodni i prowadzić do groźnych powikłań, zwłaszcza u niemowląt, osób starszych i osób z osłabioną odpornością. W ciągu ostatnich dekad, dzięki wprowadzeniu szczepień, częstość zachorowań znacząco spadła, choć wciąż odnotowuje się ogniska choroby na całym świecie. Szczepionka, która początkowo występowała w postaci pełnokomórkowej, została zastąpiona nowocześniejszą szczepionką bezkomórkową, charakteryzującą się mniejszą liczbą działań niepożądanych przy zachowaniu wysokiej skuteczności. Schemat szczepienia obejmuje podanie kilku dawek w dzieciństwie, dawek przypominających w wieku młodzieńczym i dorosłym, a także szczepienie kobiet w ciąży w celu ochrony noworodków. Skuteczność szczepionki oceniana jest bardzo wysoko, choć odporność może stopniowo słabnąć, co uzasadnia potrzebę dawek przypominających. Typowe objawy uboczne obejmują ból w miejscu wkłucia, gorączkę, niepokój czy zmęczenie, natomiast ciężkie powikłania zdarzają się niezwykle rzadko. Pacjenci często pytają, dlaczego szczepienie dorosłych jest ważne – otóż zaszczepienie starszych dzieci i dorosłych zmniejsza ryzyko przeniesienia choroby na niemowlęta, które są najbardziej narażone na poważny przebieg i zgon. Leczenie krztuśca u osób niezaszczepionych polega na podawaniu antybiotyków, ale choroba mimo to trwa długo i bywa niebezpieczna. Rokowanie w przypadku osób zaszczepionych jest znakomite, gdyż szczepionka skutecznie chroni przed ciężkimi postaciami choroby i powikłaniami. Współczesne badania kliniczne prowadzone są nad nowymi generacjami szczepionek, w tym doniesieniami o szczepionkach donosowych, które mogłyby jeszcze skuteczniej ograniczać transmisję bakterii. Profilaktyka krztuśca to przykład skutecznego wpływu szczepień na zdrowie publiczne i dowód na to, że utrzymanie wysokiego poziomu wyszczepialności populacji jest absolutnie kluczowe.
