Witamina E, znana także jako tokoferol, to związek o silnych właściwościach antyoksydacyjnych, który odgrywa ważną rolę w ochronie komórek przed uszkodzeniami wywołanymi przez wolne rodniki. Jej znaczenie w terapii stłuszczeniowej choroby wątroby, zwłaszcza niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby (NAFLD) i jej bardziej zaawansowanej postaci – niealkoholowego stłuszczeniowego zapalenia wątroby (NASH), zostało szeroko przebadane i wielokrotnie potwierdzone w badaniach klinicznych. Historia wykorzystania witaminy E w medycynie sięga lat 20. XX wieku, gdy odkryto jej rolę w płodności, jednak dopiero w ostatnich dekadach dostrzeżono jej potencjał w leczeniu chorób metabolicznych związanych z wątrobą. NAFLD jest obecnie jedną z najczęściej diagnozowanych chorób wątroby w krajach rozwiniętych, a głównymi czynnikami ryzyka są otyłość, cukrzyca typu 2, insulinooporność, nadciśnienie tętnicze i siedzący tryb życia. Szacuje się, że dotyczy nawet 25% dorosłej populacji. Objawy choroby często są skąpe i obejmują zmęczenie, uczucie ciężaru w prawym podżebrzu, dyskomfort trawienny, natomiast zaawansowana choroba może prowadzić do marskości wątroby i raka wątrobowokomórkowego. W badaniach klinicznych suplementacja witaminą E wykazała korzystny wpływ na zmniejszenie stanu zapalnego w wątrobie, redukcję stresu oksydacyjnego i poprawę parametrów histopatologicznych w biopsji. Leczenie witaminą E polega zwykle na stosowaniu dawek farmakologicznych przekraczających standardowe normy dietetyczne, co powinno być ustalane przez lekarza w zależności od przypadku. Diagnostyka i wybór leczenia wymaga badań obrazowych takich jak USG, elastografia czy rezonans magnetyczny, a ostatecznie biopsja wątroby. Różnicowanie obejmuje alkoholową chorobę wątroby, wirusowe zapalenie wątroby i choroby autoimmunologiczne. Witamina E jako terapia wspomagająca jest szczególnie zalecana u osób bez cukrzycy, co potwierdzają badania PIVENS i inne duże analizy kliniczne. Leczenie farmakologiczne stłuszczeniowej choroby wątroby obejmuje także leki obniżające lipidy, leki przeciwcukrzycowe oraz nowsze terapie w badaniach klinicznych. Metody niefarmakologiczne, takie jak redukcja masy ciała, dieta śródziemnomorska, aktywność fizyczna, ograniczenie alkoholu i uregulowanie snu, są fundamentem terapii. Rehabilitacja i profilaktyka wtórna polegają na systematycznych badaniach kontrolnych i monitorowaniu enzymów wątrobowych. Rokowanie poprawia się przy konsekwentnym stosowaniu leczenia i eliminacji czynników ryzyka. Profilaktyka pierwotna polega na zdrowym stylu życia i kontroli chorób metabolicznych. Pacjenci pytają często o bezpieczeństwo suplementacji witaminą E – jest ona generalnie bezpieczna, jednak w bardzo wysokich dawkach może zwiększać ryzyko krwawień, dlatego powinna być stosowana z rozwagą i pod nadzorem lekarza. Aktualne badania koncentrują się na łączeniu witaminy E z innymi antyoksydantami i lekami przeciwzapalnymi, co może zwiększyć skuteczność leczenia. Witamina E nie jest cudownym lekiem, ale ważnym elementem kompleksowego podejścia do terapii schorzeń wątroby.
