Zespół depresyjny to jedna z najczęściej diagnozowanych form zaburzeń afektywnych, charakteryzująca się obniżonym nastrojem, utratą zainteresowań i energii oraz szerokim spektrum objawów fizycznych i psychicznych, które wpływają negatywnie na codzienne funkcjonowanie. Depresja dotyka miliony ludzi na całym świecie, zarówno dorosłych jak i młodzież, i uznawana jest za poważny problem zdrowotny o dużym wpływie społeczno-ekonomicznym. Historia badań nad zespołem depresyjnym sięga XIX wieku i była ściśle związana z rozwojem psychiatrii i psychologii, w miarę postępu wiedzy klinicznej udoskonalano kryteria diagnostyczne oraz metody leczenia. Diagnoza zespołu depresyjnego opiera się na wywiadzie klinicznym przeprowadzonym przez psychiatrę lub psychologa oraz na kryteriach diagnostycznych zawartych w ICD-10 i DSM-5. Wyróżnia się objawy takie jak utrzymujący się smutek, poczucie beznadziejności, zaburzenia snu i apetytu, uczucie zmęczenia, trudności w koncentracji, myśli samobójcze oraz spadek aktywności. Diagnoza wymaga wykluczenia innych przyczyn objawów, takich jak choroby somatyczne (np. niedoczynność tarczycy), używki, leki lub inne zaburzenia psychiczne. Leczenie zespołu depresyjnego jest wieloaspektowe i najczęściej obejmuje farmakoterapię opartą na lekach przeciwdepresyjnych: SSRI, SNRI, trójpierścieniowych czy atypowych. Terapia psychologiczna, szczególnie poznawczo-behawioralna, ma ogromne znaczenie w leczeniu depresji i w zapobieganiu nawrotom. W ciężkich postaciach stosuje się również elektrowstrząsy i inne metody neurostymulacji. Wsparcie psychospołeczne, terapia rodzinna i grupowa poprawiają efektywność leczenia. Rehabilitacja psychiczna i społeczna jest kluczowa dla powrotu do normalnego życia zawodowego i rodzinnego. Profilaktyka wtórna opiera się na regularnej obserwacji pacjenta, edukacji oraz szybkim reagowaniu na pierwsze objawy nawrotu. Rokowanie w dużej mierze zależy od indywidualnego przebiegu choroby, wczesnej diagnozy i systematycznego leczenia. Praktyczne wskazówki dla pacjentów i rodzin dotyczą przestrzegania zaleceń terapeutycznych, unikania izolacji społecznej oraz dbania o styl życia zwiększający odporność psychiczną. Nowoczesne badania skupiają się na poszukiwaniu biomarkerów depresji i spersonalizowanych form terapii, które mogą zrewolucjonizować podejście do tego schorzenia.
