Zgaga to potoczna nazwa dolegliwości będącej objawem refluksu żołądkowo-przełykowego, polegającej na cofaniu się kwaśnej treści żołądka do przełyku, co wywołuje pieczenie i ból. Objawy zgagi to przede wszystkim uczucie pieczenia w dolnej części klatki piersiowej, nasilające się po jedzeniu, podczas leżenia lub schylania się. Zgaga może towarzyszyć także kwaśny posmak w ustach, chrypka, kaszel, a w przewlekłych przypadkach uszkodzenia błony śluzowej przełyku. Przyczyny dolegliwości są związane z nieprawidłowym działaniem dolnego zwieracza przełyku, który nie zamyka się prawidłowo i umożliwia cofanie się treści żołądkowej. Czynniki ryzyka obejmują otyłość, palenie tytoniu, nadmierne spożycie kawy, alkoholu i pikantnych potraw, ciążę, a także stres i niektóre leki. Historia leczenia zgagi sięga wielu stuleci, a współczesna medycyna oferuje skuteczne metody farmakologiczne oraz niefarmakologiczne. W diagnostyce ocenie podlega przede wszystkim intensywność i czas trwania objawów oraz wpływ na jakość życia. W cięższych przypadkach wykonuje się gastroskopię, pH-metrię i manometrię przełyku. Leczenie zgagi bazuje na stosowaniu inhibitorów pompy protonowej (IPP), leków zobojętniających kwas żołądkowy oraz prokinetyków, które usprawniają pracę przewodu pokarmowego. Ważnym elementem terapii jest również modyfikacja stylu życia, obejmująca unikanie przejedzenia, utrzymanie prawidłowej masy ciała, zaprzestanie palenia, rezygnację z alkoholu i kawy, a także poprawę jakości snu poprzez unikanie pozycji leżącej zaraz po posiłku. Spożywanie mniejszych, ale częstszych posiłków jest rekomendowane w celu redukcji objawów. Domowe sposoby łagodzenia zgagi, takie jak picie herbat ziołowych, stosowanie migdałów czy odpowiednia dieta, mogą stanowić wsparcie leczenia farmakologicznego. Nieleczona zgaga może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak przełyk Barretta, zapalenie przełyku, owrzodzenia lub zwiększone ryzyko raka przełyku, dlatego ważne jest szybko i skutecznie reagować na dolegliwości. Rehabilitacja obejmuje kontrolę objawów oraz stałą edukację pacjentów na temat profilaktyki. Rokowanie jest dobre, jeśli zgaga jest odpowiednio leczona, a pacjent przestrzega zaleceń dietetycznych i stylu życia. Profilaktyka opiera się na utrzymaniu zdrowej masy ciała, eliminacji czynników drażniących oraz regularnych badaniach kontrolnych u lekarza. Praktyczne wskazówki dla osób zmagających się ze zgagą to prowadzenie zdrowego trybu życia, świadome wybory pokarmowe oraz szybka konsultacja lekarska w przypadku przedłużających się lub nasilających objawów. Zgaga jest powszechną dolegliwością, ale dzięki nowoczesnym metodom leczenia i właściwej profilaktyce może być skutecznie opanowana, co znacząco wpływa na komfort i jakość życia.
