Zgaga i wrzody żołądka to dwa różne schorzenia układu pokarmowego, które często bywają mylone przez pacjentów ze względu na podobieństwo niektórych objawów, jednak mają odmienne przyczyny, przebieg i metody leczenia. Zgaga to uczucie pieczenia za mostkiem, spowodowane cofaniem się kwaśnej treści żołądkowej do przełyku, natomiast wrzody żołądka to ubytki w błonie śluzowej żołądka, które powstają wskutek działania kwasu solnego i enzymów trawiennych na nieodpowiednio chronioną śluzówkę. Zgaga jest najczęściej objawem choroby refluksowej przełyku, która może mieć charakter przejściowy lub przewlekły, a wrzody żołądka rozwijają się jako skutek infekcji Helicobacter pylori, nadmiernego stosowania leków przeciwzapalnych niesteroidowych lub nadmiernej produkcji kwasu. Pod względem epidemiologii zgaga dotyka głównie osoby dorosłe, zwłaszcza palaczy, otyłych i osoby narażone na stres, natomiast wrzody żołądka występują niezależnie od wieku, choć ryzyko wzrasta z wiekiem i przy niektórych chorobach przewlekłych. Przyczyny zgagi to osłabienie dolnego zwieracza przełyku, nieprawidłowy przewód pokarmowy oraz czynniki żywieniowe, natomiast przy wrzodach dochodzi do lokalnego uszkodzenia błony śluzowej w wyniku działania czynników chemicznych i infekcji. Objawy zgagi często występują po spożyciu pikantnych, tłustych potraw, alkoholu czy kawy, nasilają się w pozycji leżącej i mogą być krótkotrwałe, podczas gdy wrzody żołądka charakteryzują się bólem w nadbrzuszu, zgagą, nudnościami i wymiotami, a bez leczenia mogą prowadzić do krwawień, perforacji i powikłań. Diagnostyka różnicowa opiera się na endoskopii górnego odcinka przewodu pokarmowego, badaniu na obecność Helicobacter pylori oraz testach pH-metrycznych przełyku w celu oceny refluksu. Leczenie zgagi obejmuje modyfikację stylu życia, dietę, leki zobojętniające kwas solny i inhibitory pompy protonowej, natomiast w przypadku wrzodów konieczne jest eradykacja bakterii Helicobacter pylori, stosowanie leków przeciwwrzodowych oraz unikanie czynników drażniących. Rehabilitacja polega na zmianie nawyków żywieniowych i unikanie leków drażniących błonę śluzową, a profilaktyka pierwotna obejmuje zapobieganie zakażeniu Helicobacter pylori, ograniczenie używek i kontrolę chorób towarzyszących. Rokowanie w przypadku zgagi jest korzystne, szczególnie przy przestrzeganiu zaleceń, natomiast wrzody żołądka mogą prowadzić do poważnych powikłań, jeśli nie są leczone. Pacjenci często pytają, czy zgaga zawsze oznacza wrzody – nie, ale obie choroby mogą współistnieć i wzajemnie się nasilać. Nowoczesne metody leczenia umożliwiają skuteczne zarządzanie obiema dolegliwościami, co poprawia komfort życia i zapobiega powikłaniom. Podsumowując, zgaga i wrzody żołądka to odrębne schorzenia, które różnią się przyczynami, przebiegiem i terapią, dlatego ważna jest prawidłowa diagnoza i indywidualnie dobrane leczenie.
