Antybiotyki w ciąży to temat budzący wiele obaw i kontrowersji, ponieważ leki te mogą działać zarówno ratująco dla zdrowia matki i dziecka, jak i potencjalnie niekorzystnie wpływać na rozwój płodu. Ciąża to okres, w którym organizm kobiety przechodzi liczne zmiany immunologiczne i hormonalne, co sprawia, że jest bardziej podatny na infekcje bakteryjne. Nieleczone infekcje mogą prowadzić do poważnych powikłań, takich jak przedwczesny poród, niska masa urodzeniowa dziecka czy zakażenia wewnątrzmaciczne. Z tego względu stosowanie antybiotyków w uzasadnionych przypadkach jest koniecznością, ale zawsze musi być poprzedzone konsultacją z lekarzem i wyborem preparatów o udokumentowanym bezpieczeństwie. Do antybiotyków uważanych za stosunkowo bezpieczne w okresie ciąży należą penicyliny, cefalosporyny i makrolidy takie jak erytromycyna czy azytromycyna. Z kolei leki przeciwwskazane to tetracykliny, fluorochinolony i aminoglikozydy, ponieważ mogą powodować uszkodzenia kości i zębów płodu, zaburzenia w rozwoju chrząstki lub ryzyko ototoksyczności. Objawy zakażeń wymagających antybiotykoterapii u ciężarnych obejmują gorączkę, bóle gardła, ostre zapalenie pęcherza, zakażenia dróg moczowych, zapalenie zatok czy zapalenie płuc. W przypadku infekcji dróg moczowych niezwykle istotne jest szybkie wdrożenie leczenia, ponieważ nawet bezobjawowa bakteriuria w ciąży zwiększa ryzyko odmiedniczkowego zapalenia nerek i przedwczesnego porodu. Diagnostyka obejmuje badania laboratoryjne takie jak posiew moczu czy wymaz z gardła, a dopiero na ich podstawie dobierany jest właściwy antybiotyk. Leczenie infekcji u ciężarnych powinno być zawsze celowane, czyli oparte na wynikach badań bakteriologicznych, aby uniknąć niepotrzebnego stosowania leków o szerokim spektrum. Rokowanie w przypadku prawidłowo prowadzonej antybiotykoterapii jest dobre, a ryzyko powikłań mniejsze niż przy nieleczonych zakażeniach. Profilaktyka obejmuje dbanie o higienę intymną, odpowiednie nawadnianie, unikanie kontaktu z osobami chorymi, zdrową dietę wspierającą odporność oraz regularne wizyty kontrolne u ginekologa. Styl życia wspierający skuteczność terapii obejmuje odpoczynek, prawidłowe odżywianie bogate w witaminy i minerały, a także kształtowanie mikrobioty jelitowej np. poprzez dietę probiotyczną. Edukacja pacjentek ciężarnych na temat zasad bezpiecznego stosowania antybiotyków jest kluczowa, ponieważ samodzielne sięganie po niewłaściwe leki może nie tylko nie pomóc, ale poważnie zaszkodzić rozwijającemu się dziecku.
