Alkoholizm i depresja to dwa poważne problemy zdrowotne, które bardzo często współwystępują i wzajemnie się nasilają, tworząc trudne do przerwania błędne koło. Alkohol działa jako depresant ośrodkowego układu nerwowego, początkowo przynosząc poczucie odprężenia i chwilową poprawę nastroju, lecz w dłużej perspektywie pogłębia uczucie przygnębienia, poczucie beznadziejności oraz myśli samobójcze. Osoby cierpiące na depresję częściej sięgają po alkohol, aby zagłuszyć emocje i chwilowo oderwać się od cierpienia, podczas gdy u osób uzależnionych od alkoholu ryzyko rozwinięcia zaburzeń depresyjnych jest nawet kilkukrotnie wyższe. Objawy współwystępowania tych dwóch chorób obejmują chroniczne obniżenie nastroju, utratę zainteresowań, napady lęku, drażliwość, problemy ze snem, brak energii, poczucie winy oraz pogłębiające się uzależnienie prowadzące do utraty kontroli nad piciem. Powikłania są niezwykle poważne i obejmują próby samobójcze, ciężkie uszkodzenia wątroby i mózgu, destrukcję relacji rodzinnych, pogorszenie jakości życia i społeczną izolację. Najczęstszymi czynnikami ryzyka są predyspozycje genetyczne, stres, traumy, brak wsparcia społecznego, a w przypadku alkoholizmu często także uciekanie od problemów emocjonalnych. Diagnostyka wymaga kompleksowej oceny psychiatrycznej i psychologicznej, wykonania testów przesiewowych na depresję i uzależnienie, a także badań laboratoryjnych w celu oceny wpływu alkoholu na organizm. Leczenie jest trudne i długotrwałe, wymaga równoczesnego adresowania depresji oraz uzależnienia. Psychoterapia poznawczo-behawioralna i terapia w nurcie motywacyjnym pomagają w radzeniu sobie z emocjami, farmakoterapia przy użyciu antydepresantów oraz leków zmniejszających głód alkoholowy wspiera proces zdrowienia, a uczestnictwo w grupach wsparcia daje poczucie wspólnoty i motywacji do abstynencji. Rokowania zależą od determinacji pacjenta, wsparcia bliskich i konsekwencji w leczeniu. Najtrudniejszym aspektem jest ryzyko nawrotów i konieczność długofalowej pracy nad zdrowiem psychicznym i abstynencją. Profilaktyka polega na edukacji, wczesnym reagowaniu na objawy depresyjne, unikaniu alkoholu w sytuacjach kryzysowych, dbaniu o higienę życia i poszukiwaniu pomocy zamiast sięgania po używki. Styl życia wspierający terapię obejmuje zdrową dietę wspierającą mózg i układ nerwowy, regularną aktywność fizyczną, budowanie silnych więzi społecznych, rozwijanie pasji, które poprawiają nastrój bez alkoholu, oraz praktykowanie technik relaksacyjnych wspierających stabilność emocjonalną.
