Bakteria Escherichia coli, znana powszechnie jako E. coli, to mikroorganizm bytujący w przewodzie pokarmowym człowieka i zwierząt, który w większości przypadków jest nieszkodliwy i pełni ważne funkcje w procesach trawiennych. Jednak niektóre szczepy tej bakterii, zwłaszcza patogenne odmiany jak EHEC, ETEC czy EPEC, mogą powodować groźne zakażenia układu pokarmowego i moczowego. Historia badań nad E. coli sięga końca XIX wieku, kiedy Theodor Escherich odkrył tę bakterię. Od tego czasu stała się jednym z najlepiej poznanych mikroorganizmów w mikrobiologii i medycynie. Do zakażenia dochodzi głównie drogą pokarmową poprzez spożycie skażonej wody, niedogotowanego mięsa, nieumytych warzyw lub owoców, a także przez kontakt z osobą zakażoną. Czynnikiem ryzyka są złe warunki sanitarne, brak higieny osobistej i osłabienie odporności. Objawy zakażenia różnią się w zależności od szczepu – od łagodnych dolegliwości jelitowych, takich jak biegunka i bóle brzucha, po ciężkie objawy, jak krwista biegunka, gorączka, wymioty, odwodnienie czy zespół hemolityczno-mocznicowy. Zakażenia układu moczowego spowodowane przez E. coli manifestują się pieczeniem podczas mikcji, częstomoczem, bólem podbrzusza, a w cięższych przypadkach gorączką i dreszczami. Przebieg choroby może być ostry, ale niekiedy przekształca się w przewlekłe nawracające infekcje. Powikłania, szczególnie w przypadku szczepów enterohemorrhagic, mogą obejmować niewydolność nerek, zwłaszcza u dzieci i osób starszych. Diagnostyka zakażeń opiera się na badaniach mikrobiologicznych – posiewie kału, moczu lub krwi, a czasem badaniach serologicznych. Zaleca się także badania laboratoryjne krwi w kierunku powikłań. Leczenie zależy od formy zakażenia – w łagodnych przypadkach stosuje się nawadnianie i dietę lekkostrawną, w cięższych konieczna jest hospitalizacja i leczenie antybiotykami, choć nie wszystkie szczepy powinny być nimi leczone ze względu na ryzyko powstawania toksyn. Leczenie objawowe obejmuje środki przeciwgorączkowe, przeciwbólowe i elektrolity. Profilaktyka pierwotna to przede wszystkim przestrzeganie zasad higieny – mycie rąk, dokładne gotowanie mięsa, picie wody ze sprawdzonego źródła i unikanie kontaktu z osobami zakażonymi. Rokowanie zależy od rodzaju szczepu i ciężkości infekcji – większość zakażeń ustępuje samoistnie, ale niektóre postacie mogą zagrażać życiu. Pacjenci często pytają, czy każde zakażenie E. coli jest groźne – odpowiedź brzmi, że nie, ale objawy nasilone lub krwista biegunka wymagają pilnej konsultacji medycznej. Badania nad bakteriami E. coli obejmują obecnie opracowywanie szczepionek i nowych metod terapii celowanych.
