Efekt Angeliny to określenie używane w medycynie i onkologii na opisanie zjawiska wzrostu zainteresowania profilaktyką nowotworów piersi i jajników wśród kobiet na całym świecie po publicznym wyznaniu amerykańskiej aktorki Angeliny Jolie, która zdecydowała się na profilaktyczną mastektomię i usunięcie jajników po wykryciu u niej mutacji w genie BRCA1. Informacja ta, nagłośniona przez media w 2013 roku, miała ogromny wpływ społeczny i doprowadziła do wzrostu świadomości znaczenia badań genetycznych w ocenie ryzyka nowotworowego. Badania mutacji genów BRCA1 i BRCA2 pozwalają określić ryzyko zachorowania na raka piersi i jajnika, które w przypadku mutacji może sięgać nawet 70 procent do końca życia. Efekt Angeliny sprawił, że wiele kobiet zaczęło wykonywać testy genetyczne i częściej podejmować rozmowy z lekarzami na temat profilaktyki onkologicznej. Objawy, które powinny skłonić do czujności onkologicznej, to guzki w piersiach, wyciek z brodawki, ból brzucha czy nieregularne krwawienia menstruacyjne. Diagnostyka obejmuje badania obrazowe jak mammografia, USG piersi, rezonans magnetyczny oraz badania genetyczne. Rozpoznanie różnicowe uwzględnia inne choroby piersi i schorzenia ginekologiczne. Leczenie profilaktyczne, takie jak mastektomia czy adnexektomia u osób z mutacją BRCA, znacznie redukuje ryzyko nowotworu, chociaż jest to decyzja trudna i bardzo indywidualna. Profilaktyka pierwotna obejmuje zdrowy tryb życia, unikanie palenia, kontrolę masy ciała i regularne badania przesiewowe. Pytania pacjentek często dotyczą tego, czy profilaktyczna operacja jest konieczna – decyzję podejmuje się po konsultacjach z zespołem onkologicznym i genetycznym, biorąc pod uwagę historię rodzinną i wynik badań. Rokowanie osób świadomych ryzyka i systematycznie kontrolowanych jest lepsze, ponieważ nowotwory wykrywane we wczesnym stadium są zdecydowanie łatwiejsze do wyleczenia. Badania kliniczne wskazują też, że rośnie dostępność nowoczesnych terapii celowanych, co dodatkowo poprawia perspektywy profilaktyki i leczenia. Efekt Angeliny pokazał, jak wielką rolę mogą odegrać medialne autorytety w kształtowaniu świadomości zdrowotnej społeczeństwa.
