Tłuszczaki są jednymi z najczęściej występujących zmian nowotworowych o charakterze łagodnym, powstającymi z tkanki tłuszczowej znajdującej się w obrębie podskórnym bądź głębiej w tkankach. Pojawiają się zwykle u osób dorosłych między 30. a 60. rokiem życia, choć mogą wystąpić również u osób młodszych. Objawiają się jako miękkie, przesuwalne względem podłoża guzki, które nie powodują bólu, ale niekiedy z uwagi na wielkość lub lokalizację mogą sprawiać dolegliwości estetyczne lub mechaniczne, np. ucisk na nerwy czy utrudnienia w funkcjonowaniu stawów. Historia rozpoznawania tłuszczaków sięga XIX wieku, kiedy zaczęto różnicować je od zmian nowotworowych złośliwych. Czynniki ryzyka ich powstawania nie zostały do końca poznane, ale zwraca się uwagę na predyspozycje genetyczne, a także współistnienie zespołów chorobowych, jak np. lipomatoza czy choroba Dercuma. Również urazy i zaburzenia metaboliczne mogą sprzyjać ich rozwojowi. Najczęstsze objawy to niewielki guz podskórny o charakterze miękkim w dotyku, niebolesny, rosnący bardzo powoli, czasem osiągający kilka centymetrów średnicy. W rzadkich przypadkach tłuszczak może ulec zapaleniu lub wykazywać szybki przyrost, co budzi podejrzenie nowotworu złośliwego i wymaga dalszej diagnostyki różnicowej. Badania obrazowe takie jak USG, rezonans magnetyczny czy tomografia komputerowa pozwalają dokładnie ocenić charakter zmiany. Leczenie tłuszczaków polega przede wszystkim na chirurgicznym usunięciu, które wykonuje się w przypadku dużych rozmiarów, dolegliwości bólowych, ucisku na nerwy lub ze względów kosmetycznych. Zabieg jest stosunkowo prosty i wykonywany w znieczuleniu miejscowym, polegający na wyłuszczeniu całej zmiany wraz z otoczką, co minimalizuje ryzyko nawrotu. Alternatywne metody obejmują liposukcję lub metody małoinwazyjne, ale ich skuteczność bywa mniejsza. W rehabilitacji istotne jest dbanie o prawidłowe gojenie się rany oraz kontrola blizny. Pacjenci często pytają, czy tłuszczaki mogą przekształcić się w nowotwór złośliwy – odpowiedź brzmi, że ryzyko jest znikome, jednak każdy guz rosnący szybko lub o niejednorodnej strukturze wymaga konsultacji lekarskiej. Rokowanie jest bardzo dobre, a usunięcie zmiany zazwyczaj kończy problem. Profilaktyka obejmuje kontrolne badania u osób z predyspozycjami rodzinnymi, a także szybkie zgłaszanie się do lekarza po zaobserwowaniu guzka. W badaniach klinicznych analizuje się mniej inwazyjne metody usuwania tłuszczaków i środki farmakologiczne, które mogłyby ograniczać powstawanie nowych zmian, jednak wciąż podstawową metodą pozostaje klasyczna chirurgia.
