Trening siłowy stanowi istotny element profilaktyki i leczenia cukrzycy typu 2, choroby metabolicznej cechującej się insulinoopornością i zaburzeniami gospodarki węglowodanowej. W odróżnieniu od cukrzycy typu 1, w której kluczowe znaczenie ma niedobór insuliny, cukrzyca typu 2 jest w dużej mierze związana ze stylem życia i występuje najczęściej w populacji dorosłych, choć coraz częściej diagnozuje się ją także u młodzieży. Historia badań nad wpływem aktywności fizycznej na cukrzycę sięga połowy XX wieku, kiedy zauważono korelację pomiędzy poziomem aktywności a kontrolą glikemii. Trening oporowy, wykonywany regularnie, poprawia wrażliwość komórek na insulinę, redukuje masę ciała poprzez zwiększenie udziału tkanki mięśniowej oraz wspiera utrzymanie prawidłowego metabolizmu tłuszczów i węglowodanów. Do czynników ryzyka rozwoju cukrzycy należą otyłość, brak aktywności fizycznej, nieprawidłowa dieta bogata w cukry proste i tłuszcze trans, predyspozycje genetyczne oraz przewlekły stres. Objawy choroby obejmują nadmierne pragnienie, częste oddawanie moczu, osłabienie, spadek masy ciała oraz podatność na infekcje. Nieleczona cukrzyca prowadzi do poważnych powikłań, takich jak retinopatia, nefropatia, neuropatia czy choroby sercowo-naczyniowe. Badania wykazały, że osoby regularnie wykonujące trening siłowy mają znacznie mniejsze ryzyko rozwoju cukrzycy, a u pacjentów już chorych obserwuje się lepszą kontrolę stężenia glukozy i hemoglobiny glikowanej. Typowy program powinien obejmować ćwiczenia na duże grupy mięśniowe wykonywane 2-3 razy w tygodniu, z uwzględnieniem stopniowego zwiększania obciążenia. W leczeniu farmakologicznym stosuje się metforminę i inne leki obniżające poziom glukozy we krwi, jednak uzupełnienie terapii o ćwiczenia znacznie poprawia efekty. Pacjenci pytają często, czy trening siłowy jest bezpieczny – odpowiedź brzmi tak, pod warunkiem stosowania odpowiednich technik, dostosowania intensywności do wieku i kondycji oraz wcześniejszej konsultacji z lekarzem. W rehabilitacji ważne jest stopniowe wdrażanie wysiłku i łączenie go z innymi formami aktywności. Rokowanie u pacjentów stosujących trening siłowy i dbających o dietę jest dobre, a szanse na uniknięcie powikłań znacząco rosną. Profilaktyka pierwotna obejmuje edukację zdrowotną, promowanie aktywności fizycznej i właściwe żywienie. Nowoczesne badania kliniczne analizują również wpływ kombinacji treningu siłowego i aerobowego oraz rolę interwałów wysokiej intensywności w poprawie metabolizmu glukozy. Jakość życia pacjentów stosujących regularny trening poprawia się, zmniejszając nie tylko ryzyko chorób metabolicznych, lecz także depresji i schorzeń układu sercowo-naczyniowego.
