Ucisk w gardle to dolegliwość często opisywana przez pacjentów jako uczucie ciała obcego, duszności lub zwężenia w obrębie szyi, które może mieć różnorodne przyczyny, od łagodnych po poważne. Zjawisko to często wywołuje niepokój, ponieważ wrażenie dławienia bywa mylone z objawami groźnych chorób. Najczęstsze przyczyny obejmują stany laryngologiczne, takie jak przerost migdałków, przewlekłe zapalenie gardła, infekcje wirusowe czy bakteryjne. Ucisk może być także konsekwencją refluksu żołądkowo-przełykowego, w którym kwas cofający się do przełyku podrażnia błonę śluzową gardła. Istotną grupę stanowią także czynniki psychogenne, w tym zaburzenia lękowe i depresyjne, które mogą wywoływać tzw. globus hystericus, czyli odczucie kuli w gardle. Wśród przyczyn organicznych wymienia się także wole tarczycy, guzki tarczycy, nowotwory krtani, gardła lub przełyku, a także schorzenia neurologiczne zaburzające kontrolę mięśni. Objawy towarzyszące mogą obejmować chrypkę, trudności w połykaniu, ból promieniujący do ucha, kaszel, zgagę czy utratę masy ciała. Diagnostyka wymaga dokładnego wywiadu, badania laryngoskopowego, USG tarczycy, endoskopii przełyku, badań obrazowych szyi czy gastroskopii, w zależności od podejrzewanej przyczyny. Rozpoznanie różnicowe uwzględnia zarówno choroby laryngologiczne, jak i gastroenterologiczne oraz psychiczne. Leczenie zależy od źródła problemu – w przypadku infekcji stosuje się antybiotyki lub leki przeciwwirusowe, przy refluksie inhibitory pompy protonowej i modyfikację diety, natomiast w zaburzeniach psychogennych psychoterapię i leki przeciwlękowe. W przypadku chorób tarczycy leczenie obejmuje farmakoterapię lub interwencję chirurgiczną, a w przypadku nowotworów – skojarzone leczenie onkologiczne. Dla pacjentów kluczowe znaczenie mają także działania niefarmakologiczne, takie jak unikanie stresu, palenia tytoniu, nadużywania alkoholu czy spożywania drażniących potraw. Rehabilitacja logopedyczna wspiera przywracanie prawidłowej funkcji głosu i połykania w wybranych przypadkach. Profilaktyka obejmuje zdrową dietę, kontrolę masy ciała, unikanie czynników ryzyka refluksu, dbanie o higienę głosu oraz regularne kontrole profilaktyczne. Rokowanie zależy od przyczyny – w przypadku przyczyn łagodnych objawy ustępują po wdrożeniu leczenia, jednak w chorobach nowotworowych czy poważnych schorzeniach neurologicznych może być poważne i wymagać długotrwałej terapii. Pacjenci często pytają, czy ucisk w gardle jest objawem raka – warto podkreślić, że choć może tak być, w większości sytuacji odpowiadają za niego mniej groźne czynniki. Aktualne badania wskazują także na rolę nowych metod endoskopowych w diagnostyce oraz rozwój terapii celowanych w leczeniu nowotworów krtani i przełyku, co poprawia rokowania chorych.
