Łąkotka – charakterystyka, urazy łąkotki przyśrodkowej i bocznej, objawy uszkodzeń

Łąkotka to chrzęstno-włóknista struktura wewnątrz stawu kolanowego, której główną funkcją jest amortyzacja, stabilizacja oraz równomierne rozprowadzanie obciążeń w stawie. W kolanie występują dwie łąkotki – przyśrodkowa i boczna, różniące się kształtem i podatnością na urazy. Historia badań nad ich rolą sięga XIX wieku, kiedy po raz pierwszy opisywano znaczenie łąkotki dla mechaniki kolana. Urazy łąkotki stanowią jedne z najczęstszych kontuzji sportowych, ale mogą dotyczyć również osób starszych z powodu procesów zwyrodnieniowych. Przyczyną uszkodzenia jest najczęściej nagły skręt kolana przy obciążeniu, upadki, urazy komunikacyjne lub przewlekłe przeciążenia. Czynniki ryzyka obejmują intensywną aktywność fizyczną, szczególnie sporty kontaktowe, nadwagę, osłabienie mięśni lub wcześniejsze urazy kolana. Objawy uszkodzenia łąkotki to ból w okolicy stawu kolanowego, blokowanie się kolana, ograniczona ruchomość, obrzęk, trzeszczenie przy ruchach oraz uczucie niestabilności. Nietypowe objawy mogą obejmować ból promieniujący, przewlekłe zmęczenie kończyny czy brak nasilonych objawów mimo istniejącego uszkodzenia. Przebieg urazu może być ostry lub przewlekły, a powikłania obejmują przyspieszony rozwój choroby zwyrodnieniowej kolana, trwałe ograniczenia ruchomości czy konieczność operacji rekonstrukcyjnych. Diagnostyka opiera się na wywiadzie klinicznym, testach manualnych ortopedycznych, badaniach obrazowych takich jak rezonans magnetyczny i USG. W rozpoznaniu różnicowym należy uwzględnić uszkodzenia więzadeł krzyżowych, złamania śródstawowe oraz zapalenia kaletek. Leczenie uszkodzeń łąkotki może być zachowawcze – odpoczynek, zimne okłady, rehabilitacja, stosowanie stabilizatorów – lub operacyjne, obejmujące artroskopię z częściowym usunięciem lub zszyciem łąkotki. Rehabilitacja jest kluczowym elementem powrotu do sprawności i obejmuje ćwiczenia wzmacniające mięśnie uda i pośladków, pracę nad propriocepcją i stopniowe zwiększanie obciążenia. Rokowanie po właściwym leczeniu jest dobre, większość pacjentów wraca do aktywności fizycznej. Profilaktyka pierwotna obejmuje właściwą rozgrzewkę, wzmacnianie mięśni stabilizujących staw i unikanie przeciążeń. Pacjenci często pytają, czy zawsze konieczna jest operacja, jak długo trwa powrót do pełnej sprawności i kiedy można wrócić do sportu – odpowiedzi zależą od rodzaju urazu i zastosowanego leczenia. Nowoczesne metody terapii to biologiczne wspomaganie regeneracji, w tym wykorzystanie koncentratu płytek krwi czy inżynierii tkankowej, które zwiększają szanse na pełne wyleczenie.