Mononukleoza zakaźna u dzieci to choroba wirusowa wywoływana przez wirus Epsteina-Barr (EBV), który należy do rodziny herpeswirusów i szeroko rozpowszechniony jest w społeczeństwie. Zakażenie przenosi się głównie drogą kropelkową i przez kontakt ze śliną, dlatego mononukleoza nazywana jest potocznie chorobą pocałunków. Najczęściej dotyka dzieci w wieku szkolnym i nastolatków, u których układ odpornościowy ma kontakt z wirusem po raz pierwszy. Objawy pojawiają się po okresie wylęgania trwającym około 30–50 dni i obejmują przede wszystkim wysoką gorączkę, silne bóle gardła, powiększone migdałki z nalotami, powiększenie węzłów chłonnych szyjnych, a także ogólne osłabienie i bóle mięśni. Typowe są także powiększenie wątroby i śledziony, które wymagają szczególnej ostrożności, gdyż uraz śledziony w czasie choroby grozi jej pęknięciem i poważnymi powikłaniami. U dzieci objawy bywają mniej nasilone niż u dorosłych, ale nie zmienia to faktu, że choroba trwa wiele tygodni i wymaga odpowiedniej rekonwalescencji. Diagnostyka opiera się na wywiadzie, badaniu lekarskim, morfologii krwi z obecnością atypowych limfocytów oraz testach serologicznych na obecność przeciwciał EBV. Rozpoznanie różnicowe powinno uwzględniać anginę paciorkowcową, cytomegalię, zakażenia adenowirusowe czy HIV. Leczenie mononukleozy u dzieci ma charakter objawowy, ponieważ nie istnieje lek przeciwwirusowy skutecznie zwalczający EBV. Stosuje się leki przeciwgorączkowe, przeciwbólowe, płukanki do gardła, nawadnianie organizmu oraz odpoczynek. Należy unikać stosowania antybiotyków, gdyż wirus nie reaguje na tę grupę leków, a niektóre, jak ampicylina czy amoksycylina, mogą wywołać wysypkę u chorego dziecka. W ciężkich przypadkach lekarze stosują leki steroidowe łagodzące obrzęk i stan zapalny. Rekonwalescencja po mononukleozie jest istotna – dziecko wymaga odpoczynku, zdrowej diety, unikania intensywnego wysiłku fizycznego ze względu na powiększoną śledzionę i regularnych kontroli lekarskich. Czas powrotu do pełni sił może trwać nawet kilka miesięcy, dlatego rodzice powinni uzbroić się w cierpliwość i dbać o odpowiednią regenerację organizmu dziecka. Najczęstsze pytania dotyczą zaraźliwości – dziecko z mononukleozą zaraża przez kilka tygodni, a czasem nawet miesięcy, dlatego ważne jest ograniczenie bliskich kontaktów, szczególnie z innymi dziećmi. Rokowanie w mononukleozie jest dobre, powikłania w postaci zapalenia wątroby czy powikłań neurologicznych występują rzadko, ale należy pamiętać, że organizm dziecka przez długi czas po chorobie może być osłabiony. Nowoczesne badania nad szczepionką przeciw EBV trwają, co w przyszłości pozwoli na skuteczniejszą ochronę przed mononukleozą.
