Diagnostyka boreliozy opiera się w dużym stopniu na badaniach serologicznych, w których oznacza się przeciwciała klasy IgM i IgG przeciwko krętkom Borrelia burgdorferi sensu lato. Borelioza, zwana też chorobą z Lyme, jest infekcją odkleszczową znaną od lat 70. i stanowi poważny problem zdrowotny na całym świecie, zwłaszcza w Europie i Ameryce Północnej. Badania przeciwciał stanowią kluczowy element diagnostyki, szczególnie w przypadku objawów nieswoistych, gdy brak jest charakterystycznego rumienia wędrującego. Przeciwciała IgM są wykrywane zwykle w ciągu kilku tygodni od zakażenia i świadczą o wczesnej fazie choroby, natomiast przeciwciała IgG pojawiają się później, zwykle po kilku tygodniach i utrzymują się przez wiele miesięcy, a nawet lat, świadcząc o przebytej lub przewlekłej infekcji. Badania wykonuje się dwustopniowo – najpierw test przesiewowy ELISA, a w przypadku wyniku dodatniego lub wątpliwego – test potwierdzający Western blot, który charakteryzuje się większą specyficznością. Interpretacja wyników wymaga dużej ostrożności – dodatni wynik IgM bez typowych objawów klinicznych może być fałszywie dodatni, podobnie jak utrzymujące się długo przeciwciała IgG nie zawsze świadczą o aktywnej chorobie. Objawy kliniczne, które skłaniają do wykonania badań, to przewlekłe zmęczenie, bóle stawowe, zaburzenia neurologiczne, problemy kardiologiczne czy zmiany skórne. Diagnostyka różnicowa obejmuje inne infekcje bakteryjne i wirusowe, choroby autoimmunologiczne, reumatyczne i neurologiczne. Badania serologiczne pomagają w potwierdzeniu boreliozy w fazie rozsianej i późnej, jednak w przypadku rumienia wędrującego rozpoznanie stawia się klinicznie bez badań. Leczenie zależy od stadium choroby i obejmuje antybiotyki – doksycyklinę, amoksycylinę lub cefuroksym. Rehabilitacja i profilaktyka wtórna obejmują monitorowanie objawów, regularne kontrole i wczesne reagowanie na nawroty. Rokowanie jest korzystne przy wczesnym leczeniu, jednak późne rozpoznanie może skutkować przewlekłymi powikłaniami. Profilaktyka pierwotna obejmuje unikanie ukąszeń kleszczy poprzez stosowanie repelentów, odpowiedniego ubioru i dokładne sprawdzanie skóry po powrocie z terenów leśnych i łąk. Praktyczne wskazówki dla pacjentów obejmują rozumienie znaczenia wyników IgM i IgG, ścisłą współpracę z lekarzem w celu interpretacji badań i unikanie samodzielnej diagnozy na podstawie samego wyniku laboratoryjnego. Nowoczesne badania kliniczne szukają bardziej precyzyjnych testów, które mogłyby odróżnić aktywną infekcję od przebytej, co pozwoliłoby dokładniej dostosować leczenie.
