ADD czyli zespół deficytu uwagi to zaburzenie neurorozwojowe charakteryzujące się trudnościami z koncentracją, podtrzymywaniem uwagi i organizacją działania, przy braku lub niewielkiej obecności nadmiernej nadruchliwości, która jest typowa w ADHD. Zespół ten rozpoznaje się najczęściej u dzieci w wieku szkolnym, choć objawy mogą utrzymywać się także w okresie dorosłości, powodując istotne problemy w nauce, pracy i funkcjonowaniu społecznym. Historia badań nad deficytem uwagi sięga początków XX wieku, ale dopiero ostatnie dekady pozwoliły na lepsze zrozumienie mechanizmów neurobiologicznych i włączenie ADD do spektrum ADHD w klasyfikacjach psychiatrycznych. Przyczyny zaburzenia nie są do końca poznane, ale wskazuje się na podłoże genetyczne, nieprawidłową neuroprzekaźnictwo w układzie dopaminergicznym oraz czynniki środowiskowe takie jak stres prenatalny, niska masa urodzeniowa czy ekspozycja na toksyny. Typowe objawy ADD to trudności z utrzymaniem uwagi na lekcjach lub w pracy, zapominanie, gubienie rzeczy, trudności w dokończeniu rozpoczętych zadań, łatwe rozpraszanie się oraz brak odporności na bodźce zewnętrzne. Niekiedy u osób z ADD obserwuje się także objawy lękowe, obniżony nastrój, zaburzenia snu lub trudności z kontrolą emocji. Diagnostyka opiera się na szczegółowym wywiadzie psychiatrycznym i psychologicznym, kwestionariuszach oceny objawów, a także badaniach różnicowych pozwalających wykluczyć inne przyczyny problemów z koncentracją, takie jak depresja, zaburzenia lękowe czy trudności sensoryczne. Rozpoznanie różnicowe jest niezwykle ważne dla prawidłowego postępowania. Leczenie ADD obejmuje farmakoterapię w postaci leków psychostymulujących lub niefarmakologicznych takich jak atomoksetyna, które poprawiają funkcje poznawcze i uwagę. Uzupełniające metody niefarmakologiczne to terapia poznawczo-behawioralna, trening umiejętności społecznych, organizacji czasu i planowania, terapia rodzinna oraz wsparcie pedagogiczne. Rehabilitacja edukacyjna polega na dostosowaniu stylu uczenia się i stosowaniu technik wspierających pamięć. Profilaktyka wtórna to regularne monitorowanie objawów i dostosowanie terapii do zmieniających się potrzeb pacjenta, natomiast pierwotna sprowadza się do edukacji społecznej i wczesnego reagowania na symptomy u dzieci. Rokowanie w ADD jest zróżnicowane – przy odpowiednim wsparciu pacjenci osiągają dobre wyniki w nauce i pracy, a jakość życia poprawia się przez rozwój technik radzenia sobie z objawami. Najczęściej zadawane pytania pacjentów i rodziców dotyczą tego, czy ADD można wyleczyć – odpowiedź brzmi, że jest to zaburzenie przewlekłe, ale dzięki terapii można skutecznie minimalizować objawy i osiągać sukcesy życiowe. Nowe badania kliniczne koncentrują się na neurostymulacji i innowacyjnych metodach treningowych opartych na wirtualnej rzeczywistości, które mogą stanowić przyszłość w terapii deficytu uwagi. Praktyczne wskazówki to stosowanie kalendarza i list zadań, dzielenie pracy na mniejsze etapy, tworzenie przewidywalnego harmonogramu dnia oraz dbanie o higienę snu i aktywność fizyczną, które wspierają koncentrację.
