Benzydamina to niesteroidowy lek o działaniu przeciwzapalnym, przeciwbólowym i miejscowo znieczulającym, szeroko stosowany w leczeniu stanów zapalnych błon śluzowych jamy ustnej, gardła, a także w ginekologii i dermatologii. Substancja wprowadzona została do terapii w drugiej połowie XX wieku i do dziś pozostaje jednym z najpopularniejszych składników preparatów dostępnych w aptekach bez recepty. Mechanizm działania benzydaminy polega na stabilizacji błon komórkowych, hamowaniu syntezy prostaglandyn oraz zmniejszaniu przepuszczalności naczyń krwionośnych, co zmniejsza stan zapalny i obrzęk oraz łagodzi ból. Lek stosowany jest w postaci płukanek, aerozoli, tabletek do ssania, żeli dopochwowych i kremów. Wskazania obejmują infekcje gardła, afty, zapalenia dziąseł, podrażnienia po zabiegach stomatologicznych, stany zapalne w obrębie narządów płciowych, a także bóle związane z urazami mięśni i stawów. Benzydamina działa miejscowo, dzięki czemu ryzyko ogólnoustrojowych działań niepożądanych jest niewielkie. Objawy uboczne to zazwyczaj miejscowe reakcje alergiczne, pieczenie, suchość, wysypka, a wyjątkowo skurcz oskrzeli czy wstrząs anafilaktyczny. Lek nie powinien być nadużywany, ponieważ istnieje ryzyko podrażnienia błon śluzowych i paradoksalnego nasilenia objawów. Diagnostyka wskazań do stosowania leku jest prosta i często polega na rozpoznaniu objawów klinicznych. Leczenie benzydaminą bywa uzupełnieniem antybiotykoterapii lub innych metod, szczególnie gdy stan zapalny ma podłoże infekcyjne. Profilaktyka obejmuje stosowanie preparatów w najbardziej dogodnej formie, dbałość o higienę jamy ustnej, unikanie czynników drażniących jak dym papierosowy czy ostre potrawy. Pacjenci pytają często, jak długo można stosować benzydaminę – zwykle terapię prowadzi się przez kilka dni do momentu ustąpienia objawów, dłuższe stosowanie wymaga konsultacji lekarskiej. Rokowanie w chorobach leczonych tym preparatem jest wysoce korzystne, a jakość życia poprawia się dzięki redukcji bólu i stanu zapalnego. W ostatnich latach obserwuje się także rozwój nowych form farmaceutycznych benzydaminy, w tym preparatów o przedłużonym działaniu i lepszej dostępności miejscowej, które zwiększają komfort pacjentów. Nowe badania wskazują na możliwość poszerzenia wskazań terapeutycznych w obszarze leczenia stanów zapalnych o podłożu autoimmunologicznym, co może być kolejnym etapem w historii tego leku. Benzydamina pozostaje więc ważnym narzędziem medycyny w codziennej praktyce klinicznej.
