Koronawirus powoduje przekrwienie oczu – czy zapalenie spojówek to objaw COVID-19?

Koronawirus SARS-CoV-2 wywołujący chorobę COVID-19 od początku pandemii w 2020 roku analizowany był pod kątem różnych możliwych objawów klinicznych, a jednym z często omawianych symptomów pozapłucnych było zapalenie spojówek i związane z nim przekrwienie oczu. Już w pierwszych opisach klinicznych z Chin i Włoch zauważono, że część pacjentów hospitalizowanych z powodu COVID-19 manifestowała objawy oczne w postaci zaczerwienienia, łzawienia czy pieczenia oczu. Zapalenie spojówek w przebiegu COVID-19 pojawia się zwykle u kilku procent pacjentów, choć w niektórych grupach częstość była większa, szczególnie w przypadku cięższego przebiegu choroby lub osób narażonych na wysokie dawki wirusa. Do czynników ryzyka zalicza się osłabioną odporność, współistniejące choroby oczu czy przewlekłe zapalenia spojówek. Objawy obejmują przekrwienie oczu, łzawienie, uczucie ciała obcego, pieczenie, świąd, światłowstręt oraz czasem wydzielinę ropną. Nietypowo zapalenie spojówek może być jedynym objawem zakażenia koronawirusem, co powoduje trudności diagnostyczne i opóźnienia w rozpoznaniu. Powikłania obejmują pogorszenie komfortu widzenia, nadkażenia bakteryjne oraz przewlekłe stany zapalne. Diagnostyka polega na analizie obrazu klinicznego, a w czasie pandemii wskazane było wykonywanie testów PCR w kierunku SARS-CoV-2 u osób z izolowanymi objawami ocznymi w połączeniu z podwyższonym ryzykiem ekspozycji. Rozpoznanie różnicowe obejmuje alergiczne zapalenie spojówek, zakażenia bakteryjne i wirusowe wywoływane przez adenowirusy, opryszczkę czy inne koronawirusy sezonowe. Leczenie farmakologiczne polega na stosowaniu kropli łagodzących, sztucznych łez, a w przypadku silnego stanu zapalnego również kropli sterydowych lub antybiotykowych przepisanych przez lekarza okulistę. Leczenie niefarmakologiczne to higiena oczu, unikanie pocierania i stosowanie kompresów z soli fizjologicznej. Rehabilitacja pacjenta polega na kontrolach okulistycznych, odbudowie komfortu widzenia i unikaniu czynników drażniących. Profilaktyka wtórna obejmuje izolację w przypadku zakażenia oraz przestrzeganie zasad higieny, zwłaszcza częste mycie rąk, aby ograniczyć przenoszenie wirusa na błony śluzowe oczu. Rokowanie w przypadku objawów ocznych związanych z COVID-19 jest zazwyczaj dobre, a zmiany cofają się po kilku dniach. Profilaktyka pierwotna to szczepienia ochronne, stosowanie maseczek, wentylacja pomieszczeń i unikanie dotykania twarzy. Pacjenci i ich bliscy powinni pamiętać, że choć zapalenie spojówek może być objawem COVID-19, nie zawsze oznacza obecność infekcji i wymaga konsultacji lekarskiej. W literaturze naukowej pojawiają się doniesienia o możliwej obecności wirusa w filmie łzowym, co daje podstawy do badań nad diagnostyką wykorzystującą próbki z oka i otwiera nowe perspektywy w monitorowaniu przebiegu choroby.