Połóg to szczególny okres w życiu kobiety, który rozpoczyna się bezpośrednio po porodzie i trwa średnio od sześciu do ośmiu tygodni, czyli do czasu kiedy organizm kobiety wraca do równowagi fizjologicznej zbliżonej do stanu sprzed ciąży. Połóg obejmuje zarówno proces cofania się zmian ciążowych, jak i adaptację do nowej roli matki. Już w XIX wieku lekarze zauważyli, że połóg jest czasem zwiększonej podatności na różne choroby i powikłania, stąd ogromny nacisk na higienę i właściwą opiekę. Obecnie połóg uznaje się za ważny etap zdrowotny wymagający troski nie tylko o ciało, ale również o psychikę kobiety. Przyczyny problemów połogowych mogą być związane z porodem naturalnym lub cesarskim cięciem, urazami krocza, zaburzeniami hormonalnymi czy przewlekłym zmęczeniem. Do czynników ryzyka należą długotrwały lub powikłany poród, duża utrata krwi, choroby przewlekłe, brak wsparcia w otoczeniu czy wcześniejsze epizody depresji. Typowe objawy połogu obejmują krwawienie połogowe zwane odchodami, obrzęki, bolesność krocza bądź blizny po nacięciu lub cięciu cesarskim, bóle podbrzusza związane z obkurczaniem się macicy oraz wahania nastroju. Nietypowe objawy to utrzymująca się wysoka gorączka, silny ból, obfite krwotoki czy uczucie przygnębienia mogące świadczyć o depresji poporodowej. Przebieg połogu zależy od wielu czynników, ale zawsze obejmuje cofanie się rozciągniętej macicy, ustępowanie obrzęków, regulację laktacji i przebudowę hormonalną. Możliwe powikłania połogu to zakażenie połogowe, zakrzepica, problemy z gojeniem rany po cesarskim cięciu oraz depresja poporodowa. Diagnostyka w tym okresie koncentruje się na kontroli położniczej, ocenie poziomu hemoglobiny, badaniach krwi przy podejrzeniu infekcji oraz regularnej ocenie gojenia krocza lub blizny. Rozpoznanie różnicowe obejmuje wykluczenie przyczyn infekcyjnych lub wewnętrznych powikłań, które mogą stanowić zagrożenie życia. Leczenie farmakologiczne w połogu zależy od stanu ogólnego kobiety i może obejmować leki przeciwbólowe, żelazo przy niedokrwistości, antybiotyki przy zakażeniach czy leki uspokajające w przypadku zaburzeń nastroju. Leczenie niefarmakologiczne to właściwa higiena, odpoczynek, dieta bogata w składniki odżywcze oraz wsparcie emocjonalne. Rehabilitacja po porodzie obejmuje ćwiczenia mięśni dna miednicy, stopniowe wprowadzanie aktywności fizycznej i techniki relaksacyjne. Profilaktyka wtórna polega na wizytach kontrolnych u ginekologa, dbaniu o higienę i obserwacji sygnałów ostrzegawczych. Rokowanie u większości kobiet jest bardzo dobre, ale jakość życia może być chwilowo obniżona w wyniku zmęczenia i zmian psychicznych. Profilaktyka pierwotna to edukacja przedporodowa, przygotowanie do połogu i budowanie wsparcia społecznego. Pacjentki często pytają, czy połóg zawsze przebiega tak samo – przebieg jest indywidualny i zależy od wielu czynników, ale prawidłowa regeneracja organizmu i wsparcie psychiczne są kluczowe. Inne pytania dotyczą współżycia i antykoncepcji, które należy omówić z lekarzem podczas wizyty kontrolnej. Nowe badania kliniczne skupiają się na profilaktyce depresji poporodowej oraz znaczeniu karmienia piersią dla przyspieszenia regeneracji. Dzięki odpowiedniej wiedzy i wsparciu połóg może stać się świadomym i spokojnym etapem w życiu matki.
