Fibromialgia to przewlekły zespół bólowy charakteryzujący się uogólnionym bólem mięśniowo-szkieletowym, zmęczeniem, zaburzeniami snu i problemami z koncentracją, który bardzo często współwystępuje z depresją i innymi zaburzeniami psychicznymi. Choroba ta jest trudna do zdiagnozowania, gdyż nie daje jednoznacznych odchyleń w badaniach laboratoryjnych czy obrazowych, a jej mechanizm nie jest do końca poznany. Uważa się, że fibromialgia wynika z nieprawidłowej percepcji bólu w ośrodkowym układzie nerwowym oraz zaburzeń w neuroprzekaźnikach takich jak serotonina i noradrenalina. Objawy obejmują przewlekły, rozlany ból mięśni, sztywność stawów, zaburzenia snu, stany lękowe, obniżony nastrój, a także nadwrażliwość na bodźce dotykowe czy pogodowe. Depresja bardzo często występuje równolegle, gdyż przewlekły ból i ograniczenia w codziennym funkcjonowaniu prowadzą do spadku jakości życia i poczucia bezradności, a z drugiej strony depresja może nasilać percepcję bólu i trudności w radzeniu sobie z chorobą. Diagnostyka fibromialgii polega na wywiadzie klinicznym, ocenie punktów tkliwych, a także wykluczeniu innych chorób somatycznych. Rozpoznanie różnicowe obejmuje przewlekłe choroby reumatyczne, endokrynologiczne, choroby neurologiczne i psychiczne. Leczenie fibromialgii i depresji wymaga kompleksowego podejścia – stosuje się leki przeciwdepresyjne z grupy SSRI i SNRI, które łagodzą objawy obu chorób, a także leki przeciwbólowe, fizjoterapię, rehabilitację ruchową oraz psychoterapię. Istotnym elementem terapii jest edukacja pacjenta, nauka technik relaksacyjnych, ćwiczenia poprawiające sprawność oraz dbanie o higienę snu. Rokowanie w fibromialgii jest zróżnicowane – choroba ma charakter przewlekły, lecz przy odpowiednim leczeniu objawowym pacjenci mogą osiągnąć poprawę jakości życia. Profilaktyka obejmuje redukcję stresu, aktywność fizyczną, dietę przeciwzapalną oraz regularne wsparcie psychologiczne. Dla pacjentów i ich bliskich zrozumienie związku między fibromialgią a depresją jest niezwykle ważne, ponieważ często to połączenie wymaga jednoczesnego leczenia dwóch obszarów – bólu przewlekłego i zdrowia psychicznego. Nowoczesne badania wskazują także na możliwość wykorzystania terapii multidyscyplinarnych oraz podejścia biopsychospołecznego, które poprawia rokowania i zmniejsza ryzyko zaostrzeń choroby.
