Globulki antykoncepcyjne to jedna z metod barierowej ochrony przed niechcianą ciążą, która choć współcześnie stosowana rzadziej niż tabletki czy spirala, nadal znajduje swoje miejsce w praktyce ginekologicznej jako alternatywne rozwiązanie w określonych sytuacjach zdrowotnych lub życiowych. Historia globulek sięga połowy XX wieku, kiedy zaczęto rozwijać preparaty dopochwowe zawierające substancje plemnikobójcze, takie jak nonoksynol-9 czy octoxynol, które niszczyły plemniki poprzez uszkodzenie ich błony komórkowej. Mechanizm działania globulek polega na miejscowym uwalnianiu substancji chemicznej, która unieszkodliwia plemniki i tworzy barierę w pochwie, uniemożliwiając im dotarcie do komórki jajowej. Skuteczność tej metody oceniana jest na 72-85% w stosowaniu typowym, a w przypadku rygorystycznego przestrzegania zasad aż do 95%, jednak nadal pozostaje niższa niż w przypadku hormonalnych środków antykoncepcyjnych czy wkładki wewnątrzmacicznej. Globulki stosuje się bezpośrednio przed stosunkiem, zwykle od 10 do 15 minut przed, aby substancja aktywna zdążyła się uwolnić. Do zalet globulek można zaliczyć łatwość stosowania, brak wpływu na gospodarkę hormonalną i możliwość stosowania doraźnie, bez konieczności codziennego przyjmowania preparatów. Wadą jest konieczność precyzyjnego przestrzegania czasu aplikacji, ryzyko podrażnień błony śluzowej pochwy i mniejsza skuteczność w porównaniu z innymi metodami. Potencjalne skutki uboczne to pieczenie, suchość pochwy, odczyny alergiczne oraz zwiększona podatność na infekcje intymne u niektórych kobiet. Globulek nie należy stosować jako jedynej metody ochrony w przypadku kobiet o wysokim ryzyku zajścia w ciążę ani jako długotrwałego rozwiązania bez konsultacji z ginekologiem. W wielu przypadkach zaleca się stosowanie globulek w połączeniu z prezerwatywą, co dodatkowo podnosi poziom skuteczności zabezpieczenia. Pacjentki często pytają o bezpieczeństwo stosowania globulek podczas karmienia piersią – odpowiedź brzmi, że jest to jedna z niewielu metod barierowych dopuszczonych w tym okresie, gdyż nie wpływa na laktację ani gospodarkę hormonalną. Reasumując globulki antykoncepcyjne to metoda, która może być stosowana jako rozwiązanie dodatkowe lub okazjonalne, szczególnie w sytuacjach, gdy inne środki są przeciwwskazane lub niedostępne, a ich używanie wymaga świadomości ograniczeń i systematyczności. Decyzję o wyborze tej formy należy zawsze omówić z ginekologiem, który doradzi optymalne i bezpieczne rozwiązanie.
