Aldosteron to jeden z kluczowych hormonów produkowanych przez korę nadnerczy, należący do grupy mineralokortykosteroidów, którego główną rolą jest regulacja gospodarki wodno-elektrolitowej i utrzymanie prawidłowego ciśnienia tętniczego. Działa on w nerkach, gdzie wpływa na wchłanianie zwrotne sodu oraz wydalanie potasu, co bezpośrednio przekłada się na objętość krwi krążącej i ciśnienie krwi. Zaburzenia wydzielania aldosteronu mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak nadciśnienie tętnicze, zaburzenia pracy serca czy niewydolność nerek. Badanie poziomu aldosteronu wykonywane jest głównie w diagnostyce pierwotnego hiperaldosteronizmu (zespół Conna), czyli stanu, w którym nadnercza produkują zbyt dużo hormonu, co prowadzi do nadciśnienia, utraty potasu i osłabienia mięśni. Objawy nadmiaru aldosteronu obejmują podwyższone ciśnienie tętnicze trudne do kontroli farmakologicznej, częste oddawanie moczu, pragnienie, zmęczenie, skurcze mięśni oraz czasem zaburzenia rytmu serca. Niedobór aldosteronu występuje znacznie rzadziej i jest typowy np. w niewydolności kory nadnerczy (choroba Addisona), której objawami są niskie ciśnienie krwi, odwodnienie, osłabienie i hiperkaliemia. Diagnostyka aldosteronu obejmuje oznaczenie jego stężenia we krwi lub moczu, a często również równoczesne badanie poziomu reniny, co pozwala na określenie tzw. wskaźnika aldosteronowo-reninowego istotnego w diagnozie hiperaldosteronizmu. Badanie wymaga zwykle odpowiedniego przygotowania – pacjent powinien być na diecie o określonej zawartości sodu, odstawić niektóre leki wpływające na wyniki i często wykonać je w pozycji stojącej lub siedzącej, gdyż postawa ciała ma wpływ na wydzielanie hormonu. Leczenie hiperaldosteronizmu zależy od przyczyny – w przypadku gruczolaka nadnerczy możliwe jest leczenie chirurgiczne, natomiast w innych sytuacjach stosuje się farmakoterapię lekami blokującymi receptory mineralokortykoidowe, które ograniczają działanie aldosteronu. Rokowania u pacjentów z rozpoznanym zaburzeniem są dobre, jeśli zostanie ono odpowiednio wcześnie zdiagnozowane i leczone. Nieleczony hiperaldosteronizm prowadzi do zaawansowanego nadciśnienia, uszkodzenia nerek i zwiększonego ryzyka zawału serca. Profilaktyka skupia się na kontroli ciśnienia tętniczego, prowadzeniu zdrowej diety, aktywności fizycznej, ograniczeniu soli w jadłospisie i unikaniu nadmiernego stresu, który również wpływa na układ hormonalny. Badanie aldosteronu daje lekarzom kluczowe informacje pozwalające na diagnozowanie trudnych przypadków nadciśnienia i odpowiednie kierowanie pacjenta na dalsze leczenie.
