Alergia na gluten to nie to samo co celiakia czy nadwrażliwość nieceliakalna, choć objawy mogą się częściowo pokrywać. W alergii mamy do czynienia z reakcją układu odpornościowego na białka obecne w pszenicy, życie, jęczmieniu i innych zbożach zawierających gluten. Mechanizm polega na aktywacji limfocytów i wydzielaniu przeciwciał IgE, co prowadzi do wystąpienia reakcji alergicznej. Objawy alergii na gluten mogą być różnorodne i pojawiać się już kilka minut po spożyciu – są to pokrzywka, obrzęk warg i języka, bóle brzucha, wzdęcia, biegunki, nudności, wymioty, a czasem także astma czy anafilaksja. W odróżnieniu od celiakii, alergia na gluten często występuje w dzieciństwie i może z czasem ustąpić, choć u niektórych pacjentów pozostaje problemem także w dorosłym życiu. Diagnostyka opiera się na testach skórnych punktowych i pomiarze swoistych IgE przeciw gluteinowi, glutenin i gliadynie, a także na próbach eliminacyjno-prowokacyjnych. Leczenie polega na całkowitej eliminacji glutenu z diety, choć w przypadku alergii mogą występować reakcje krzyżowe z innymi białkami zbóż, co wymaga szczegółowego nadzoru dietetycznego. W razie ciężkich objawów stosuje się leki przeciwhistaminowe, a w sytuacjach zagrożenia życia adrenalinę. Rokowania zależą od wieku pacjenta, stopnia reaktywności i przestrzegania diety – u wielu dzieci alergia mija do okresu szkolnego, jednak u dorosłych może przybierać charakter przewlekły. Powikłania wynikające z nieleczonej alergii na gluten obejmują przewlekłe stany zapalne jelit, niedożywienie, problemy ze wzrostem u dzieci i ryzyko ciężkich reakcji anafilaktycznych. Profilaktyka polega na świadomym wprowadzaniu glutenu do diety niemowląt, unikanie nadmiernej ekspozycji na przetworzoną żywność oraz dbanie o mikrobiotę jelitową. Styl życia wspierający terapię to stosowanie diety bezglutenowej, unikanie kontaminacji w kuchni, dokładne czytanie etykiet i edukacja w zakresie ukrytych źródeł glutenu. Wsparcie dietetyka i lekarza alergologa jest kluczowe dla bezpiecznego i zdrowego funkcjonowania pacjenta.
