Antykoagulant toczniowy jest przeciwciałem należącym do autoprzeciwciał, które mogą występować u pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi, w szczególności w przebiegu tocznia rumieniowatego układowego, zespołu antyfosfolipidowego czy innych chorób reumatologicznych. Choć nazwa sugeruje działanie przeciwkrzepotliwe, w rzeczywistości obecność antykoagulantu toczniowego zwiększa ryzyko powstawania zakrzepów, zarówno w żyłach, jak i tętnicach, a także może prowadzić do nawracających poronień. Badanie antykoagulantu toczniowego wykonywane jest w sytuacjach podejrzenia zaburzeń zakrzepowo-zatorowych, w diagnostyce niepłodności, przy nawracających komplikacjach ciąży oraz w przypadku występowania tocznia. Test polega na analizie osocza krwi pod kątem przedłużenia czasu krzepnięcia przy użyciu określonych odczynników, a wynik dodatni świadczy o obecności przeciwciał. Objawy kliniczne obecności antykoagulantu toczniowego mogą obejmować zakrzepicę żył głębokich, zatorowość płucną, udary mózgu, zawały serca w młodym wieku, a u kobiet poronienia i powikłania ciążowe takie jak rzucawka. Nieleczone zaburzenia związane z tym czynnikiem mogą prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych i stanów zagrożenia życia. Interpretacja badania wymaga uwzględnienia całego obrazu klinicznego pacjenta i dodatkowych testów laboratoryjnych, takich jak poziom przeciwciał antykardiolipinowych i beta2-glikoproteiny. Leczenie polega na stosowaniu profilaktyki przeciwzakrzepowej, najczęściej za pomocą heparyny, antagonistów witaminy K lub nowoczesnych leków przeciwkrzepliwych, a w przypadku kobiet w ciąży stosuje się indywidualnie dobrane schematy terapeutyczne łączące heparynę drobnocząsteczkową z kwasem acetylosalicylowym. Rokowania zależą od wczesnego rozpoznania, systematycznego przyjmowania leków i ścisłego nadzoru medycznego. Profilaktyka obejmuje unikanie czynników ryzyka zakrzepicy, takich jak palenie papierosów, brak aktywności fizycznej i odwodnienie. Styl życia wspierający terapię to odpowiednia dieta bogata w warzywa i ryby, regularna aktywność fizyczna, kontrola ciśnienia krwi, unikanie używek i systematyczne badania kontrolne.
