Aspiracja zaćmy to nowoczesna i mało inwazyjna metoda operacyjna stosowana w leczeniu zaćmy, czyli zmętnienia soczewki oka prowadzącego do pogorszenia ostrości widzenia, problemów z czytaniem, rozpoznawaniem twarzy czy prowadzeniem pojazdów. Zaćma jest jednym z najczęstszych schorzeń okulistycznych związanych z wiekiem, ale jej przyczyną mogą być także urazy, zaburzenia metaboliczne, długotrwała steroidoterapia czy predyspozycje genetyczne. Historia leczenia zaćmy sięga czasów starożytnych, ale dopiero w ostatnich dekadach rozwój mikrochirurgii i technologii ultradźwiękowych pozwolił na opracowanie metod takich jak fakoemulsyfikacja czy aspiracja, które są bezpieczne i szybkie. Aspiracja polega na usunięciu zmętniałej soczewki poprzez niewielkie nacięcie rogówki i odessanie jej fragmentów specjalną końcówką, często po wcześniejszym rozdrobnieniu. W miejsce usuniętej soczewki wprowadza się sztuczną soczewkę wewnątrzgałkową umożliwiającą przywrócenie prawidłowego widzenia. Objawy wskazujące na konieczność zabiegu to narastające zaburzenia widzenia, wrażliwość na światło, pogorszenie kontrastu i trudności w codziennym funkcjonowaniu. W diagnostyce stosuje się badanie ostrości wzroku, oftalmoskopię i biomikroskopię. Nieleczona zaćma może prowadzić do całkowitej ślepoty. Aspiracja zaćmy różnicowana jest z innymi metodami chirurgicznymi jak fakoemulsyfikacja czy ekstrakcja zewnątrztorebkowa, które obecnie stosowane są rzadziej. Powikłania po zabiegu występują rzadko i obejmują infekcje, obrzęk rogówki, podwyższenie ciśnienia wewnątrzgałkowego lub zmętnienie torebki tylnej, które można skutecznie usuwać laserem YAG. Zabieg wykonywany jest zazwyczaj w znieczuleniu miejscowym i trwa kilkanaście minut, a pacjent tego samego dnia wraca do domu. Leczenie wspomagające po operacji obejmuje stosowanie kropli przeciwzapalnych i kontrolne wizyty okulistyczne. Rehabilitacja jest szybka i pozwala na odzyskanie komfortu życia w ciągu kilku dni, a pełne efekty uzyskuje się po kilku tygodniach. Rokowanie jest bardzo dobre, a skuteczność zabiegów przekracza 95%. Pacjenci powinni przestrzegać higieny oka, unikać pocierania powiek, nadmiernego wysiłku i stosować się do zaleceń lekarza. Profilaktyka pierwotna zaćmy obejmuje ochronę oczu przed promieniowaniem UV, zdrową dietę bogatą w antyoksydanty oraz unikanie nałogów. W ostatnich latach prowadzone są badania nad jeszcze mniej inwazyjnymi technikami aspiracyjnymi oraz nad nowymi rodzajami soczewek wszczepialnych zapewniających lepsze widzenie na różne odległości, co dodatkowo poprawia jakość życia po zabiegu.
