ATC to międzynarodowy system klasyfikacji leków znany jako Anatomical Therapeutic Chemical Classification System opracowany przez Światową Organizację Zdrowia w latach 70. XX wieku w celu ujednolicenia nazewnictwa i grupowania substancji czynnych stosowanych w medycynie na całym świecie. Klasyfikacja ATC dzieli leki według miejsca działania w organizmie, ich właściwości terapeutycznych i chemicznych, a także mechanizmu działania, co pozwala na łatwiejsze porównywanie, analizowanie i monitorowanie stosowania leków w różnych krajach. System ten wspiera racjonalną farmakoterapię, politykę zdrowotną oraz badania epidemiologiczne, pomaga oceniać zużycie leków i planować refundację. Klasyfikacja składa się z pięciu poziomów – pierwszy wskazuje główny układ anatomiczny, np. układ sercowo-naczyniowy czy nerwowy, drugi określa podgrupę terapeutyczną, trzeci i czwarty uwzględniają bardziej szczegółowe podziały dotyczące mechanizmu działania, a piąty odpowiada bezpośrednio za substancję czynną leku. Dzięki temu każdy lek, np. propranolol, ma unikatowy kod ATC pozwalający jednoznacznie go zidentyfikować w skali globalnej. Klasyfikacja ta znajduje zastosowanie nie tylko w praktyce klinicznej, lecz także w badaniach farmakoekonomicznych, ocenie jakości opieki zdrowotnej i tworzeniu zaleceń terapeutycznych. Jednym z kluczowych zastosowań ATC jest monitorowanie prawidłowości ordynacji leków i obserwacja trendów w farmakoterapii. Pacjenci często pytają, do czego im potrzebna wiedza o klasyfikacji ATC i czy może pomóc w zrozumieniu schematów leczenia. Odpowiedź brzmi tak – znajomość klasyfikacji pozwala lepiej orientować się w grupach leków, unikać mylenia preparatów o podobnej nazwie handlowej i rozumieć różnice między nimi. System stosowany jest globalnie, co oznacza, że dany preparat w Polsce, Niemczech czy Japonii będzie miał ten sam kod ATC. Dzięki temu możliwe jest porównywanie zużycia leków w populacjach i ocena skuteczności polityki zdrowotnej. Klasyfikacja ATC jest stale aktualizowana przez WHO, co roku wprowadzane są zmiany związane z nowymi lekami i postępem wiedzy medycznej. Jest to również ważne narzędzie w badaniach klinicznych, gdzie pozwala grupować pacjentów i terapie według ujednoliconych kryteriów. Dla pacjentów praktyczne wskazówki to przede wszystkim rozumienie, że kod ATC leku znajduje się w dokumentacji medycznej i ulotkach, dzięki czemu można łatwiej sprawdzić w jakiej grupie znajduje się terapia, a przy zmianie leku wiedzieć jakie alternatywy mogą wchodzić w grę. Wiedza ta wspiera świadome uczestnictwo w leczeniu i daje narzędzia do rozmowy z lekarzem na temat stosowanych terapii.
