Autyzm u dorosłych to zaburzenie ze spektrum autyzmu, które często pozostaje nierozpoznane w dzieciństwie i ujawnia się dopiero w życiu dorosłym w postaci trudności społecznych, problemów komunikacyjnych oraz specyficznych wzorców zachowań. Zaburzenie to jest traktowane jako neurorozwojowe, a jego cechą charakterystyczną jest odmienny sposób funkcjonowania mózgu wpływający na percepcję, komunikację i zdolność adaptacji społecznej. Historycznie autyzm jako jednostka chorobowa został opisany przez Leo Kannera w latach czterdziestych XX wieku, lecz dopiero ostatnie dekady przyniosły szerszą wiedzę o tym, że niektóre osoby nie zostają zdiagnozowane we wczesnym dzieciństwie, a pierwsze rozpoznanie pada dopiero po osiągnięciu dorosłości. Epidemiologia wskazuje, że liczba diagnoz spektrum autyzmu rośnie na całym świecie, a w populacji dorosłych wiele osób funkcjonuje z nierozpoznanym zaburzeniem. Do czynników ryzyka zalicza się predyspozycje genetyczne, zaburzenia w okresie prenatalnym, wcześniactwo oraz czynniki środowiskowe. Objawy u dorosłych obejmują trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji, dosłowne rozumienie języka, ograniczone zainteresowania, unikanie kontaktu wzrokowego, sztywne rutyny, a także wrażliwość na bodźce sensoryczne. Nietypowe objawy mogą obejmować trudności z zarządzaniem czasem, specyficzne poczucie sprawiedliwości czy problemy z rozumieniem emocji innych osób. Autyzm u dorosłych może prowadzić do powikłań takich jak depresja, zaburzenia lękowe, izolacja społeczna oraz trudności w utrzymaniu pracy. Diagnostyka opiera się na szczegółowym wywiadzie klinicznym, kwestionariuszach oceniających zachowania społeczno-komunikacyjne takich jak ADOS-2 czy AQ Test, a także na wywiadzie z rodziną i analizie historii rozwojowej. Rozpoznanie różnicowe obejmuje zaburzenia osobowości, schizofrenię oraz zaburzenia lękowe. Terapia dorosłych z autyzmem jest zindywidualizowana i obejmuje psychoterapię ukierunkowaną na rozwój umiejętności społecznych, terapię poznawczo-behawioralną, wsparcie logopedyczne oraz metody niefarmakologiczne takie jak treningi kompetencji społecznych czy coaching zawodowy. Leki nie leczą autyzmu, ale mogą być stosowane w celu łagodzenia objawów współistniejących, takich jak depresja, lęk czy zaburzenia snu. Rehabilitacja społeczna polega na integracji zawodowej i tworzeniu przyjaznych miejsc pracy dostosowanych do osób ze spektrum. Rokowanie zależy od nasilenia objawów i dostępności wsparcia terapeutycznego, jednak wiele osób może prowadzić satysfakcjonujące życie zawodowe i rodzinne przy odpowiednim wsparciu. Profilaktyka pierwotna autyzmu nie jest obecnie możliwa, natomiast profilaktyka wtórna polega na wczesnym rozpoznawaniu objawów i wdrażaniu terapii. Praktyczne wskazówki dla pacjentów i ich bliskich obejmują zrozumienie specyfiki funkcjonowania osoby z autyzmem, cierpliwość, korzystanie z grup wsparcia i nowoczesnych narzędzi terapii. Nowe badania koncentrują się na stymulacji mózgu, terapii wirtualnej rzeczywistości oraz metodach wspierających samodzielność w dorosłym życiu, co zwiększa perspektywy poprawy jakości życia dorosłych ze spektrum autyzmu.
