Badanie izotopowe serca i naczyń, określane także jako scyntygrafia perfuzyjna mięśnia sercowego, to metoda medycyny nuklearnej pozwalająca dokładnie ocenić przepływ krwi w naczyniach wieńcowych i wydolność serca w różnych warunkach. Technika ta polega na dożylnym podaniu radioizotopu, najczęściej technetu-99m lub talu-201, i wykonaniu obrazów serca kamerą gamma zarówno w spoczynku, jak i po wysiłku fizycznym albo po podaniu leków wywołujących skurcz naczyń lub przyspieszoną pracę serca. Historia tego badania sięga lat 70. XX wieku, kiedy po raz pierwszy zastosowano je w diagnostyce choroby niedokrwiennej serca. Dziś jest ono jedną z podstawowych metod oceny pacjentów z podejrzeniem choroby wieńcowej. Wskazania obejmują diagnostykę bólów w klatce piersiowej, duszności wysiłkowej, ocenę po zawale mięśnia sercowego, kwalifikację do zabiegów takich jak angioplastyka czy pomostowanie aortalno-wieńcowe oraz monitorowanie efektów leczenia farmakologicznego. Objawami sugerującymi konieczność wykonania scyntygrafii serca są atypowe bóle wieńcowe, zaburzenia rytmu, okresowe zawroty głowy czy zasłabnięcia mogące wskazywać na niedokrwienie. Badanie przebiega w dwóch etapach – najpierw podawany jest radioizotop i pacjent poddawany jest wysiłkowi fizycznemu na bieżni lub rowerku, a w razie przeciwwskazań stosuje się farmakologiczne testy obciążeniowe. Następnie wykonywane są zdjęcia, które obrazują miejsca o prawidłowym lub upośledzonym przepływie krwi. W kolejnym etapie badanie powtarza się w spoczynku i porównuje oba obrazy. W miejscach, gdzie występuje niedokrwienie, obserwuje się ubytki w gromadzeniu znacznika. Badanie to jest bezpieczne i dobrze tolerowane, a ryzyko powikłań minimalne. Diagnostyka różnicowa obejmuje odróżnienie bólów wieńcowych od bólów o innej etiologii jak nerwobóle czy refluks żołądkowy. Scyntygrafia serca ma przewagę nad klasycznym EKG, ponieważ pozwala zlokalizować i ocenić rozległość niedokrwienia. Leczenie pacjentów zależy od wyników – przy stwierdzonym niedokrwieniu stosuje się farmakoterapię obejmującą leki przeciwpłytkowe, statyny, beta-blokery, a w razie potrzeby zabiegi inwazyjne jak stenty czy by-passy. Rehabilitacja kardiologiczna obejmuje regularny wysiłek fizyczny dostosowany do kondycji, kontrolę ciśnienia, diety i stresu. Rokowanie zależy od rozległości niedokrwienia – pacjenci z wcześnie wykrytymi zmianami mają szanse na długoletnie życie bez powikłań. Profilaktyka choroby wieńcowej obejmuje zdrową dietę, aktywność fizyczną, unikanie palenia i kontrolę ciśnienia. Nowoczesne badania kliniczne koncentrują się na rozwoju izotopów o lepszych parametrach oraz hybrydowych metod diagnostyki jak SPECT-CT czy PET-CT, które poprawiają dokładność. Badanie izotopowe serca i naczyń to procedura, która pozwala nie tylko potwierdzić lub wykluczyć chorobę niedokrwienną, ale i przewidywać ryzyko poważnych zdarzeń sercowo-naczyniowych, dlatego stanowi narzędzie nieocenione w nowoczesnej kardiologii.
