Biopsja węzła chłonnego – przebieg badania i jego znaczenie w diagnostyce nowotworów

Biopsja węzła chłonnego to jedno z kluczowych badań diagnostycznych stosowanych w hematologii i onkologii, które polega na pobraniu fragmentu lub całego węzła chłonnego w celu jego szczegółowej analizy histopatologicznej. Badanie to ma ogromne znaczenie w diagnostyce nowotworów układu chłonnego, w szczególności chłoniaków i przerzutów nowotworowych z innych narządów. Historia biopsji węzłów chłonnych sięga początków XX wieku, kiedy to patomorfolodzy zaczęli dostrzegać różnice w obrazie komórkowym zmian zapalnych i nowotworowych. Współcześnie biopsja stanowi złoty standard w potwierdzaniu rozpoznania chłoniaków, a jej wyniki determinują całe dalsze leczenie pacjenta. Przyczyny powiększenia węzłów chłonnych mogą być bardzo różne i obejmują infekcje bakteryjne, wirusowe, choroby autoimmunologiczne, a także nowotwory pierwotne i wtórne. Do czynników ryzyka, które mogą skłaniać do wykonania biopsji, należą obecność powiększonych węzłów o twardej konsystencji, brak bolesności, powiększenie wielu grup węzłów oraz towarzyszące objawy ogólne takie jak utrata masy ciała, nocne poty i gorączka. Typowe objawy wskazujące na potrzebę biopsji to przedłużający się stan powiększenia węzłów bez ewidentnej przyczyny infekcyjnej, asymetria w ich powiększeniu czy brak reakcji na leczenie farmakologiczne. Biopsja węzłów może przebiegać na kilka sposobów – najczęściej stosuje się biopsję wycinającą, w której chirurg usuwa cały węzeł chłonny lub jego fragment, co pozwala na ocenę całej struktury histologicznej. Inną metodą jest biopsja aspiracyjna cienkoigłowa, podczas której pobiera się komórki z węzła, jednak jej wartość diagnostyczna w nowotworach układu chłonnego jest ograniczona. Pobranie materiału odbywa się w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym w zależności od lokalizacji węzła. Po zabiegu próbka trafia do laboratorium, gdzie wykonywana jest analiza histopatologiczna i immunohistochemiczna, a w razie potrzeby także badania molekularne służące dokładnemu określeniu typu nowotworu. Rozpoznanie różnicowe obejmuje oddzielenie zmian o charakterze zapalnym, gruźlicy, sarkoidozy czy chorób autoimmunologicznych od nowotworów złośliwych. Wynik biopsji stanowi podstawę do wdrożenia leczenia farmakologicznego, które w zależności od rozpoznania może obejmować chemioterapię, immunoterapię, leczenie celowane lub radioterapię. Rehabilitacja po biopsji jest krótka, a powikłania ograniczają się zazwyczaj do niewielkiego bólu, siniaka czy ryzyka infekcji w miejscu cięcia. Rokowanie i dalsza jakość życia pacjenta zależne są od ostatecznego wyniku badania. Wczesne wykrycie choroby nowotworowej daje szansę na skuteczniejsze leczenie. W profilaktyce pierwotnej nie mamy możliwości zapobiegania potrzebie biopsji, natomiast profilaktyka wtórna obejmuje wczesne zgłaszanie się do lekarza w przypadku długotrwałego powiększenia węzłów chłonnych. Pacjenci często pytają, czy badanie jest bolesne – większość procedur odbywa się w znieczuleniu, a dyskomfort po zabiegu jest minimalny. Nowoczesne metody molekularne i genetyczne poszerzają zakres informacji uzyskiwanych z biopsji, co pozwala lepiej ukierunkować leczenie, a samo badanie pozostaje fundamentem w diagnostyce nowotworów układu chłonnego i ich różnicowaniu od innych chorób.