Ból głowy jest jednym z najczęstszych objawów na świecie i dotyczy osób w każdym wieku. Może mieć charakter napięciowy, migrenowy, klasterowy lub być objawem wtórnym poważniejszych schorzeń. Epidemiologicznie niemal każdy człowiek w ciągu życia doświadcza bólu głowy, a u części osób staje się on problemem przewlekłym znacząco pogarszającym jakość życia. Najczęstsze przyczyny to napięciowe bóle głowy związane ze stresem, brakiem snu i długotrwałą pracą przy komputerze, migrena wynikająca z predyspozycji genetycznych i czynników środowiskowych, bóle zatokowe związane z infekcjami, bóle szyjne powiązane z wadami postawy i napięciem mięśni, a także wtórne bóle wywołane nadciśnieniem, urazami czy chorobami neurologicznymi. Objawy typowe to pulsujący ból, uczucie ucisku, światłowstręt, nudności, zawroty głowy, nadwrażliwość na dźwięki. Diagnostyka obejmuje wywiad, badanie neurologiczne, a w przypadku podejrzenia poważnych przyczyn – tomografię komputerową, rezonans czy EEG. Leczenie zależy od przyczyny – napięciowe bóle głowy łagodzimy odpoczynkiem, technikami relaksacyjnymi, masażem, korektą postawy, a farmakologicznie stosuje się leki przeciwbólowe jak paracetamol czy ibuprofen. W migrenach skuteczne są tryptany. W przewlekłych bólach konieczne bywa leczenie profilaktyczne – beta-blokery, leki przeciwpadaczkowe czy przeciwdepresyjne. Niefarmakologiczne metody obejmują dbanie o higienę snu, regularną aktywność fizyczną, unikanie stresu i czynników wyzwalających. Rehabilitacja może obejmować terapię manualną, jogę, techniki relaksacyjne. Powikłania bagatelizowanego bólu głowy to przewlekłe napięcie, depresja, zaburzenia funkcji poznawczych i ryzyko przeoczenia poważnej choroby neurologicznej. Rokowanie jest dobre w większości przypadków, a dzięki odpowiedniemu postępowaniu pacjenci mogą prowadzić normalne życie. Jakość życia pacjentów z przewlekłą migreną lub bólem napięciowym znacznie poprawia stosowanie się do zaleceń profilaktycznych i leczenia. Profilaktyka obejmuje zdrową dietę, właściwą ilość snu, unikanie odwodnienia, kofeiny, alkoholu, ergonomiczne stanowisko pracy. Praktyczne wskazówki obejmują prowadzenie dzienniczka bólów głowy, aby zidentyfikować czynniki wyzwalające, stosowanie technik relaksacyjnych, ograniczenie czasu przed ekranami, regularne przerwy od pracy. Nowoczesne terapie obejmują stosowanie toksyny botulinowej w migrenie przewlekłej i nowych leków biologicznych blokujących receptory CGRP, co otwiera nowe możliwości leczenia dla osób z ciężkimi postaciami bólu głowy.
