Ból mięśni, często nazywany popularnie zakwasami, to dolegliwość doświadczana przez osoby aktywne ruchowo, szczególnie po intensywnym wysiłku fizycznym. Historia pojęcia „zakwasów” sięga XIX wieku, lecz współczesne badania wykazały, że przyczyną bólu mięśniowego po wysiłku nie jest powstawanie kwasu mlekowego, jak dawniej sądzono, lecz mikro urazy i mikrourazy włókien mięśniowych, a także stan zapalny wokół tych uszkodzeń. Mikrourazy pojawiają się zwłaszcza podczas ćwiczeń ekscentrycznych, które powodują wydłużanie się mięśnia pod napięciem. Objawy bólu mięśni pojawiają się zwykle w 24 do 72 godzin po wysiłku i obejmują tkliwość, sztywność, osłabienie siły mięśniowej i ograniczenie zakresu ruchu. Diagnostyka opiera się głównie na wywiadzie dotyczącym aktywności fizycznej i obrazie klinicznym, choć w niektórych przypadkach pomocne są badania laboratoryjne markery uszkodzenia mięśni, takie jak kinase kreatynowa. Leczenie polega na stosowaniu odpoczynku, masaży, zimnych i ciepłych okładów, farmakoterapii przeciwbólowej i przeciwzapalnej oraz stopniowym powrocie do aktywności fizycznej. Profilaktyka obejmuje odpowiednią rozgrzewkę, unikanie nagłych intensywnych wysiłków oraz prawidłową regenerację po treningu. Pacjenci często pytają czy ból mięśni jest szkodliwy – łagodne mikrourazy są naturalnym elementem adaptacji mięśni do wysiłku i prowadzą do ich wzmocnienia. Rokowanie jest bardzo dobre i ból mija zwykle samoistnie, choć przy powtarzających się przeciążeniach może dojść do poważniejszych urazów. Badania naukowe wciąż rozwijają metody minimalizacji uszkodzeń mięśni, m.in. poprzez suplementację i nowoczesne techniki regeneracji, co pozwala poprawić efektywność treningu i komfort pacjentów.
