Depresja jest jedną z najczęściej diagnozowanych chorób psychicznych XXI wieku i dotyka milionów osób na całym świecie, a jednym z kluczowych czynników nasilających jej przebieg oraz utrudniających leczenie jest brak wsparcia ze strony otoczenia. Choroba ta charakteryzuje się przewlekłym obniżeniem nastroju, utratą energii, brakiem motywacji do działań, zaburzeniami snu, poczuciem beznadziejności oraz myślami rezygnacyjnymi, które w skrajnych przypadkach mogą prowadzić do prób samobójczych. Historia badań nad depresją pokazuje, że czynniki społeczne odgrywają ogromną rolę w jej występowaniu i leczeniu – już w pierwszych opisach medycznych zwracano uwagę, że izolacja sprzyja pogarszaniu samopoczucia. Brak wsparcia od otoczenia oznacza brak zrozumienia ze strony rodziny, przyjaciół czy współpracowników, brak empatii i zainteresowania stanem zdrowia psychicznego chorego. Taka sytuacja często potęguje poczucie osamotnienia i odrzucenia, które samo w sobie jest jednym z objawów depresji. Osoby cierpiące bez wsparcia częściej mają gorsze rokowania, dłużej trwają w stanie chorobowym i gorzej reagują na farmakoterapię oraz psychoterapię. Do czynników ryzyka należą wykluczenie społeczne, trudne doświadczenia życiowe jak strata bliskiej osoby, przemoc w rodzinie, mobbing w pracy czy brak sieci przyjaciół. Objawy depresji nasilają się w momencie, gdy pacjent nie ma do kogo zwrócić się o pomoc, co prowadzi do jeszcze większej izolacji, poczucia winy i niezdolności do codziennego funkcjonowania. Powikłania obejmują między innymi samouszkodzenia, próby samobójcze, uzależnienia, wypalenie zawodowe czy ciężkie zaburzenia somatyczne wynikające z przewlekłego stresu. Diagnostyka depresji opiera się na szczegółowym wywiadzie psychiatrycznym, kwestionariuszach oceny nastroju oraz wykluczeniu innych przyczyn takich jak zaburzenia hormonalne czy neurologiczne. Leczenie obejmuje farmakoterapię z wykorzystaniem leków przeciwdepresyjnych, psychoterapię indywidualną lub grupową oraz oddziaływania środowiskowe mające na celu przywrócenie pacjenta do życia społecznego. Istotnym elementem terapii jest psychoedukacja bliskich i budowanie sieci wsparcia, ponieważ udowodniono, że chorzy czujący się akceptowani i rozumiani lepiej reagują na leczenie. Rehabilitacja psychiatryczna polega na rozwijaniu umiejętności radzenia sobie ze stresem, poprawieniu kontaktów międzyludzkich i wzmacnianiu poczucia własnej wartości. Profilaktyka pierwotna powinna skupiać się na szerzeniu wiedzy o zdrowiu psychicznym, zwalczaniu tabu i zachęcaniu do otwartej rozmowy o emocjach, natomiast profilaktyka wtórna na wczesnym wykrywaniu spadków nastroju i szybkim kierowaniu osób do specjalistów. Rokowanie w depresji zależy od wielu czynników, lecz brak wsparcia niemal zawsze pogarsza przebieg choroby i obniża szanse na zdrowienie. Dla pacjentów i ich rodzin praktyczne wskazówki to aktywne słuchanie, unikanie oceniania, wykazywanie cierpliwości oraz pomoc w umawianiu wizyt lekarskich. Ostatnie badania wskazują na szczególne znaczenie grup wsparcia i programów terapeutycznych online, które mogą częściowo kompensować brak bliskiego otoczenia. Wiedza o tym, jak destrukcyjne bywa pozostawienie osoby chorej samej sobie, powinna motywować do tworzenia systemów społecznych wspierających wszystkich walczących z depresją.
