Choroby przewodu pokarmowego dotyczą szeregu schorzeń wpływających na funkcjonowanie układu trawiennego, w tym żołądka, dwunastnicy oraz trzustki, które odgrywają kluczową rolę w trawieniu i wchłanianiu składników odżywczych. Wrzody żołądka i dwunastnicy to ubytki błony śluzowej, które powstają wskutek zaburzenia równowagi między czynnikami ochronnymi śluzówki a czynnikami uszkadzającymi, takimi jak nadmierne wydzielanie kwasu solnego, zakażenie bakterią Helicobacter pylori czy stosowanie leków przeciwzapalnych z grupy NLPZ. Historia badań nad wrzodami sięga XIX wieku, gdy po raz pierwszy zidentyfikowano ich kliniczne objawy, a odkrycie roli Helicobacter pylori w XX wieku zrewolucjonizowało leczenie. Objawy wrzodów obejmują ból brzucha o charakterze piekącym, występujący najczęściej na czczo lub w nocy, nudności, zgagę, odbijanie oraz w cięższych przypadkach krwawienia z przewodu pokarmowego. Diagnostyka opiera się na badaniu endoskopowym górnego odcinka przewodu pokarmowego, testach na obecność Helicobacter pylori oraz badaniach krwi. Leczenie polega na eliminacji bakterii, stosowaniu inhibitorów pompy protonowej oraz leków osłonowych. Trzustka, będąca gruczołem o działaniu egzokrynnym i endokrynnym, może ulegać zapaleniu (ostre i przewlekłe zapalenie trzustki), które w ciężkich przypadkach prowadzi do niewydolności narządu i groźnych powikłań. Objawy zapalenia trzustki to silny ból w nadbrzuszu promieniujący do pleców, nudności, wymioty oraz podwyższony poziom enzymów trzustkowych w surowicy krwi. Diagnoza polega na badaniach laboratoryjnych, obrazowych (USG, tomografia komputerowa) oraz ocenie klinicznej. Choroby przewodu pokarmowego często prowadzą do powikłań takich jak krwawienia, perforacje, niewydolność narządów czy nowotwory, dlatego szybka diagnoza i właściwe leczenie są kluczowe. Pacjenci powinni być świadomi czynników ryzyka, w tym palenia tytoniu, nadużywania alkoholu, stresu oraz diety ubogiej w błonnik i bogatej w tłuszcze zwierzęce. Profilaktyka obejmuje zdrowy styl życia, regularne badania oraz unikanie leków uszkadzających błonę śluzową bez konsultacji z lekarzem. Nowoczesne terapie obejmują metody endoskopowe, leczenie farmakologiczne oraz wsparcie żywieniowe. Rokowanie zależy od stadium choroby i szybkości leczenia, ale odpowiednio prowadzona terapia pozwala na pełne wyleczenie lub znaczną poprawę jakości życia.
