Zgaga to powszechna dolegliwość wywołana cofaniem się kwaśnej treści żołądka do przełyku, powodując uczucie pieczenia i dyskomfort w okolicy mostka oraz gardła. Przyczyną zgagi jest najczęściej nieprawidłowe funkcjonowanie dolnego zwieracza przełyku, który nie zamyka się wystarczająco szczelnie, pozwalając na refluks kwasu. Historia wiedzy na temat zgagi sięga starożytności, gdy po raz pierwszy zwracano uwagę na dolegliwości ze strony układu pokarmowego wynikające z nadmiaru kwasu solnego. Dieta odgrywa kluczową rolę w powstawaniu i łagodzeniu objawów zgagi. Co warto jeść? Produkty o niskiej zawartości kwasów, lekkostrawne, ubogie w tłuszcze i przyprawy ostre, takie jak gotowane warzywa, banany, jabłka, owsianka, pełnoziarniste pieczywo, chude mięso, ryby i niskotłuszczowe produkty mleczne. Zalecane jest spożywanie niewielkich, ale częstych posiłków, unikanie przejadania się oraz picie wody między posiłkami. Czego należy unikać, aby zapobiec zgadze? Do produktów i nawyków nasilających zgagę należą tłuste potrawy, smażone jedzenie, czekolada, kawa, alkohol, cytrusy, napoje gazowane, ostre przyprawy, a także jedzenie bezpośrednio przed snem i palenie papierosów. Objawy zgagi obejmują pieczenie za mostkiem, odbijanie się kwasem, kwaśny smak w ustach, kaszel i chrypkę. Diagnostyka obejmuje wywiad, gastroskopię i pomiary pH przełyku. Rozpoznanie różnicowe należy prowadzić z chorobami przełyku, nadżerkami czy zapaleniem błony śluzowej żołądka. Leczenie opiera się na lekach obniżających kwas solny, środkach zobojętniających oraz zmianie stylu życia. Pacjenci pytają, czy domowe sposoby, takie jak picie sody oczyszczonej, są skuteczne – mogą czasowo łagodzić objawy, ale nie są zalecane na stałe ze względu na ryzyko zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej. Profilaktyka pierwotna to zdrowa dieta i unikanie czynników ryzyka. Nowoczesne badania koncentrują się na terapii endoskopowej i chirurgicznej w ciężkich przypadkach. Rokowanie jest dobre, jeżeli pacjent stosuje się do zaleceń i odpowiednio modyfikuje dietę.
