Cyklotymia to zaburzenie afektywne charakteryzujące się przewlekłymi i powtarzającymi się wahaniami nastroju, które choć przypominają zaburzenie dwubiegunowe, są od niego łagodniejsze. Schorzenie to zaliczane jest do grupy przewlekłych zaburzeń nastroju i bywa określane jako dystymia dwubiegunowa. Historia jego opisu sięga XIX wieku, kiedy lekarze zauważyli u części pacjentów występowanie okresów podwyższonego samopoczucia i energii przeplatanych epizodami obniżonego nastroju, które jednak nie spełniały kryteriów klasycznej manii ani depresji. Przyczyny cyklotymii są złożone i obejmują predyspozycje genetyczne, nieprawidłowości w funkcjonowaniu neuroprzekaźników takich jak serotonina i dopamina, a także czynniki środowiskowe jak stres, traumy i brak stabilności emocjonalnej w okresie dorastania. Czynniki ryzyka to dodatni wywiad rodzinny w kierunku chorób afektywnych, uzależnienia oraz współistniejące zaburzenia osobowości. Objawy cyklotymii obejmują naprzemiennie występujące okresy euforii, pobudzenia i zwiększonej aktywności, które mogą być mylone z hipomanią, przeplatane z okresami smutku, apatii, spadku energii i utraty zainteresowań. Przebieg choroby jest przewlekły, a objawy mogą utrzymywać się przez wiele lat, powodując trudności w funkcjonowaniu społecznym i zawodowym, chociaż są mniej nasilone niż w chorobie afektywnej dwubiegunowej. Powikłania obejmują ryzyko rozwinięcia zaburzenia dwubiegunowego typu I lub II, a także problemy osobiste i zawodowe wynikające z niestabilności emocjonalnej. Diagnostyka opiera się na szczegółowym wywiadzie psychiatrycznym, ocenie objawów i różnicowaniu w stosunku do depresji nawracającej, zaburzenia dwubiegunowego, zaburzeń osobowości czy uzależnień. Leczenie cyklotymii jest trudne, ponieważ pacjenci często nie zgłaszają się do lekarza, a objawy bywały przez lata bagatelizowane. Stosuje się leki stabilizujące nastrój takie jak lit, lamotrygina, karbamazepina czy leki przeciwdepresyjne w odpowiednich schematach. Bardzo ważnym elementem terapii jest psychoterapia poznawczo-behawioralna oraz psychoedukacja, które pomagają pacjentowi i jego bliskim rozumieć chorobę i rozpoznawać wczesne symptomy nawrotu. Rehabilitacja polega na budowaniu zdrowych nawyków, regulacji rytmu dnia i dbaniu o higienę snu. Profilaktyka pierwotna polega na minimalizowaniu stresu i wsparciu osób w grupach ryzyka, natomiast wtórna opiera się na szybkim wdrażaniu leczenia w razie pojawienia się pierwszych objawów. Rokowanie pacjentów z cyklotymią jest relatywnie dobre, lecz choroba ma tendencję do przewlekania się i zwiększa ryzyko innych zaburzeń psychicznych. Pacjenci i ich rodziny powinni wiedzieć, że cyklotymia nie oznacza pełnoobjawowej choroby dwubiegunowej, ale wymaga regularnej opieki psychiatrycznej i psychologicznej. Najnowsze badania skupiają się na analizie biomarkerów i neuroobrazowania w diagnozie oraz na nowych terapii stabilizujących nastrój, co może w przyszłości poprawić rokowanie i jakość życia chorych.
