Dożylne podawanie leków to jedna z najważniejszych metod terapii stosowanych w nowoczesnej medycynie, polegająca na wprowadzeniu preparatu bezpośrednio do układu krążenia poprzez wkłucie do żyły. Dzięki temu substancja czynna dociera szybko do narządów i tkanek, omijając proces wchłaniania z przewodu pokarmowego, co pozwala uzyskać natychmiastowy efekt działania. Podawanie dożylne stosuje się w sytuacjach nagłych jak zatrzymanie krążenia, wstrząs anafilaktyczny czy ciężkie infekcje, a także w przewlekłych terapiach, np. w onkologii, hematologii i chorobach autoimmunologicznych. Historia tej metody sięga XVII wieku, kiedy to eksperymentalnie próbowano podawać płyny pacjentom umierającym na skutek odwodnienia i chorób zakaźnych, jednak dopiero XX wiek przyniósł rozwój techniki dzięki postępowi w aseptyce i produkcji leków w formach odpowiednich do podania dożylnego. Czynniki ryzyka związane z tą drogą to możliwość przeniesienia infekcji, powstawanie zakrzepów, uszkodzenie naczyń czy reakcje alergiczne. Objawy świadczące o konieczności podania leku dożylnie obejmują szybkie pogorszenie stanu klinicznego, utratę przytomności, problemy wchłaniania z przewodu pokarmowego, nudności i wymioty uniemożliwiające podanie doustne lub brak skuteczności innych form terapii. Procedura wykonania polega na wkłuciu obwodowym lub założeniu wkłucia centralnego, zależnie od rodzaju leku i długości planowanej terapii. Diagnostyka poprzedzająca decyzję obejmuje badania parametrów krwi, hemodynamiki oraz ocenę dostępu naczyniowego. W leczeniu farmakologicznym stosuje się praktycznie wszystkie grupy leków, od antybiotyków, leków przeciwnowotworowych i przeciwbólowych, przez płyny infuzyjne uzupełniające niedobory, po leki immunosupresyjne. Niefarmakologiczne aspekty dożylnego leczenia obejmują edukację pacjenta, higienę miejsca wkłucia, obserwację objawów działań niepożądanych takich jak zaczerwienienie, ból czy gorączka. Powikłania to m.in. zakrzepica żylna, zapalenie żył, sepsa czy wstrząsy, dlatego bardzo istotny jest monitoring. Rokowanie zależy od choroby podstawowej, ale szybkie włączenie leczenia dożylnego często ratuje życie. W rehabilitacji niekiedy pacjenci wymagają nauki obsługi wkłuć i pomp infuzyjnych, szczególnie przy przewlekłych terapiach domowych. Profilaktyka to odpowiednie szkolenie personelu, stosowanie technik aseptycznych, regularna zmiana opatrunków i przestrzeganie schematów dawkowania. Pacjenci i bliscy powinni wiedzieć, że nie wolno samodzielnie zmieniać ustawień pompy ani przerywać terapii. Badania nad nowymi metodami koncentrują się na lekach w formach o przedłużonym działaniu, biologicznych oraz nanotechnologicznych, co w przyszłości może zmniejszyć konieczność długotrwałej terapii dożylnej.
