Dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne należą do najczęściej stosowanych metod hormonalnej antykoncepcji na świecie i od dekad są przedmiotem badań oraz dyskusji dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa. Składają się one z dwóch hormonów – estrogenu (najczęściej etynyloestradiolu) i gestagenu, które wspólnie działają na organizm kobiety, skutecznie zapobiegając ciąży. Historia tabletek antykoncepcyjnych rozpoczęła się w latach 60. XX wieku i od tamtej pory przeszły one wiele modyfikacji, zmniejszając dawki hormonów i poprawiając profil bezpieczeństwa. Mechanizm działania polega na hamowaniu owulacji dzięki supresji przysadkowego wydzielania FSH i LH, zagęszczaniu śluzu szyjkowego, co utrudnia plemnikom dotarcie do komórki jajowej, oraz na zmianach w endometrium, które staje się nieprzystępne dla zagnieżdżenia zapłodnionej komórki jajowej. Tabletki te charakteryzują się wysoką skutecznością, zbliżoną do 99% przy prawidłowym stosowaniu. Czynniki ryzyka związane z ich stosowaniem obejmują zakrzepicę, choroby wątroby, migreny z aurą czy palenie papierosów, zwłaszcza powyżej 35. roku życia. Typowe objawy niepożądane to nudności, wahania nastroju, tkliwość piersi, krwawienia międzymiesiączkowe, a w dłuższym czasie pozytywnym efektem może być poprawa stanu skóry i regulacja cyklu miesiączkowego. Diagnostyka przed włączeniem tabletek powinna obejmować badanie ginekologiczne, wywiad rodzinny pod kątem zakrzepicy, morfologię, lipidogram i próby wątrobowe. Rozpoznanie różnicowe dotyczy wyboru odpowiedniej metody antykoncepcji – hormonalnej, mechanicznej czy wkładki wewnątrzmacicznej. Stosowanie tabletek wymaga dyscypliny – codzienne przyjmowanie o tej samej porze. Niefarmakologiczne elementy skuteczności to świadomość pacjentki i edukacja zdrowotna. Rehabilitacja w sensie szerokim dotyczy przywracania równowagi hormonalnej po odstawieniu tabletek i przygotowania do ciąży, jeśli pacjentka planuje macierzyństwo. Rokowanie pod względem bezpieczeństwa jest dobre, jeśli pacjentka pozostaje pod kontrolą lekarza i przestrzega zaleceń. Profilaktyka obejmuje regularne badania, samokontrolę piersi i konsultacje w razie niepokojących objawów. Dwuskładnikowe tabletki mogą również mieć dodatkowe korzyści poza antykoncepcją, takie jak ochrona przed rakiem endometrium i jajnika czy leczenie trądziku. Nowoczesne formulacje zawierają coraz mniejsze dawki hormonów, co poprawia tolerancję i zmniejsza działania niepożądane. Pacjentki często pytają, czy tabletki są bezpieczne przy długotrwałym stosowaniu – aktualne badania wskazują, że przy odpowiedniej kontroli medycznej można je stosować nawet przez wiele lat bez istotnego ryzyka.
