In vitro fertilization, czyli zapłodnienie pozaustrojowe, to procedura stosowana w leczeniu niepłodności, która od momentu swojego wprowadzenia w latach 70. XX wieku umożliwiła narodziny milionów dzieci na całym świecie. Proces in vitro obejmuje kilka etapów, które muszą zostać przeprowadzone w odpowiedniej kolejności, aby zwiększyć szansę powodzenia. Pierwszym etapem jest stymulacja hormonalna jajników, której celem jest uzyskanie kilku do kilkunastu dojrzałych komórek jajowych w jednym cyklu. Pacjentka przyjmuje gonadotropiny, a przebieg owulacji monitorowany jest za pomocą USG i badań hormonalnych. Drugim etapem jest pobranie komórek jajowych – punkcja jajników wykonywana w znieczuleniu, zazwyczaj metodą przezpochwową. Następnie w laboratorium dochodzi do zapłodnienia wybranych komórek jajowych nasieniem partnera lub dawcy, co jest trzecim etapem procedury. Komórki jajowe umieszczane są w specjalnych warunkach inkubacji i obserwowane pod kątem prawidłowego rozwoju. Kolejnym etapem jest hodowla zarodków przez kilka dni, zazwyczaj od 3 do 5 dni, aż osiągną stadium blastocysty. Następnie lekarz wraz z embriologiem podejmuje decyzję o transferze zarodka – przeniesieniu go do jamy macicy kobiety. To kluczowy moment całej procedury. Pozostałe zarodki dobrej jakości mogą zostać zamrożone w ciekłym azocie i wykorzystane w przyszłości. Transfer zarodka jest zabiegiem prostym i bezbolesnym, wykonywanym ambulatoryjnie. Po transferze pacjentka musi przyjmować leki wspierające zagnieżdżenie zarodka, głównie progesteron. Okres wyczekiwania trwa około dwóch tygodni i kończy się testem ciążowym. W przypadku niepowodzenia procedurę można powtórzyć przy użyciu zamrożonych zarodków. Diagnostyka różnicowa przed rozpoczęciem obejmuje ocenę rezerwy jajnikowej, drożności jajowodów, jakości nasienia i ogólnego stanu zdrowia. Leczenie wspierające obejmuje farmakoterapię, dietę, redukcję stresu, suplementację kwasu foliowego i witaminy D. Powikłania in vitro to ryzyko zespołu hiperstymulacji jajników, ciąży mnogiej czy powikłań związanych z punkcją. Rokowanie zależy od wieku pacjentki, jakości komórek jajowych i zarodków oraz przyczyny niepłodności. W najlepszym przypadku skuteczność in vitro szacuje się na około 40-60% w jednym cyklu. Profilaktyka pierwotna niepłodności obejmuje zdrowy styl życia, unikanie używek, kontrolę wagi i wczesne leczenie zaburzeń hormonalnych. Praktyczne wskazówki dla pacjentów to wybór wyspecjalizowanej kliniki, korzystanie z pełnej diagnostyki, cierpliwość i świadomość, że często koniecznych jest kilka prób. In vitro pozostaje jedną z najskuteczniejszych metod leczenia niepłodności, dającą nadzieję wielu parom na spełnienie marzeń o rodzicielstwie.
