Fibromialgia to przewlekły zespół bólowy charakteryzujący się uogólnionymi bólami mięśniowo-szkieletowymi, zmęczeniem oraz zaburzeniami snu, który od wielu lat stanowi wyzwanie diagnostyczne dla lekarzy. Historia rozpoznawania fibromialgii sięga XIX wieku, jednak dopiero pod koniec XX wieku została ona oficjalnie sklasyfikowana jako jednostka chorobowa. Objawy fibromialgii są złożone i obejmują przewlekły ból mięśni i stawów, sztywność poranną, nadwrażliwość na ucisk określonych punktów, zaburzenia koncentracji nazywane potocznie „fibro fog”, bóle głowy, zaburzenia snu z częstym poczuciem niewyspania, a także dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego przypominające zespół jelita drażliwego. Czynniki ryzyka fibromialgii to predyspozycje genetyczne, przebyte ciężkie infekcje, przewlekły stres, urazy oraz dysproporcje hormonalne. Diagnostyka opiera się głównie na kryteriach klinicznych, gdyż brak jest jednoznacznych badań laboratoryjnych potwierdzających chorobę. Badania krwi wykonuje się w celu różnicowania z innymi chorobami reumatologicznymi i endokrynologicznymi. Obecnie stosowane kryteria diagnostyczne skupiają się na ocenie lokalizacji i nasilenia bólu oraz obecności dodatkowych objawów jak zaburzenia snu czy zmęczenie. Leczenie fibromialgii jest trudne i wielokierunkowe. W farmakoterapii stosuje się leki przeciwdepresyjne poprawiające sen i redukujące ból, leki przeciwpadaczkowe łagodzące objawy neuropatyczne oraz środki przeciwbólowe. Kluczowym elementem terapii jest rehabilitacja obejmująca ćwiczenia aerobowe, stretching, fizjoterapię oraz terapię poznawczo-behawioralną, która pomaga pacjentom lepiej radzić sobie z przewlekłym bólem. Ważne jest również podejście edukacyjne, aby pacjenci rozumieli przewlekły charakter choroby i konieczność aktywnego udziału w procesie leczenia. Rokowanie w fibromialgii jest zmienne – choroba nie zagraża życiu, ale istotnie obniża jego jakość. Profilaktyka polega na redukcji stresu, dbaniu o higienę snu i regularnej aktywności fizycznej. Nowoczesne badania naukowe nad fibromialgią koncentrują się na roli neuroprzekaźników i układu nerwowego w powstawaniu bólu, co otwiera drogę do nowych form terapii.
