Fibrynogen – badanie, normy i znaczenie w diagnostyce krzepnięcia krwi

Fibrynogen to białko osocza krwi produkowane głównie w wątrobie, które odgrywa kluczową rolę w procesie krzepnięcia i gojenia ran. Jest jednym z czynników krzepnięcia oznaczanym jako czynnik I układu krzepnięcia. W momencie uszkodzenia naczynia krwionośnego fibrynogen ulega przemianie pod wpływem trombiny w fibrynę, tworzącą trwałą sieć włóknika stanowiącą podstawę skrzepu. Poziom fibrynogenu we krwi jest jednym z podstawowych parametrów ocenianych w diagnostyce zaburzeń hemostazy i stanowi również marker procesów zapalnych toczących się w organizmie. Historia badań nad fibrynogenem sięga XIX wieku, a jego rola w krzepnięciu została szczegółowo poznana w XX wieku dzięki rozwojowi hematologii. Normy laboratoryjne poziomu fibrynogenu wynoszą przeciętnie od 200 do 400 mg/dl, choć zakres referencyjny może różnić się w zależności od metody i laboratorium. Podwyższony poziom fibrynogenu obserwuje się w stanach zapalnych, infekcjach, chorobach nowotworowych, zawale serca, udarze mózgu, a także u osób palących i zmagających się z otyłością. Obniżony poziom może wskazywać na wrodzone niedobory fibrynogenu, choroby wątroby, rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe (DIC) lub powikłania związane z masywnymi krwotokami. Objawy związane z nieprawidłowym poziomem fibrynogenu są zależne od kierunku odchylenia – przy wysokich wartościach rośnie ryzyko zakrzepicy, a przy niskich mogą występować skłonności do krwawień, siniaki, częste krwawienia z nosa czy przedłużone gojenie ran. Diagnostyka obejmuje oznaczenie fibrynogenu w osoczu metodą Claussa, w połączeniu z badaniami dodatkowymi jak morfologia, wskaźnik INR czy APTT. Rozpoznanie różnicowe musi uwzględniać inne przyczyny zaburzeń krzepnięcia i stanów zapalnych. Leczenie zaburzeń fibrynogenu zależy od ich przyczyny – w niedoborach stosuje się koncentraty fibrynogenu lub krioprecypitat, w podwyższonych wartościach leczy się chorobę podstawową, np. infekcję czy schorzenia układu sercowo-naczyniowego. Rehabilitacja pacjentów z nieprawidłowym poziomem fibrynogenu to kontrola czynników ryzyka zakrzepicy poprzez dietę, regularną aktywność fizyczną, leczenie nadciśnienia i cukrzycy, a także unikanie palenia papierosów. Profilaktyka pierwotna to stosowanie zdrowej diety bogatej w warzywa, produkty pełnoziarniste i kwasy omega-3, które zmniejszają ryzyko stanów zapalnych i zakrzepowych. Profilaktyka wtórna opiera się na regularnych badaniach kontrolnych w grupach ryzyka i stosowaniu farmakoterapii przeciwzakrzepowej, jeśli wskazuje na to sytuacja kliniczna. Rokowanie zależy od choroby podstawowej – przy skutecznym leczeniu możliwe jest unormowanie poziomu fibrynogenu i poprawa stanu zdrowia. Pacjenci powinni pamiętać, że badanie fibrynogenu stanowi ważny element diagnostyczny przy podejrzeniu chorób sercowo-naczyniowych, zapalnych czy hematologicznych i może stanowić istotną podpowiedź dla lekarza w ocenie stanu zdrowia.