Fobia sterydowa, określana również jako kortykofobia, to zjawisko psychologiczne i medyczne polegające na lęku przed stosowaniem leków zawierających glikokortykosteroidy, które są skuteczne w leczeniu wielu chorób, ale przez pacjentów często postrzegane jako wyjątkowo niebezpieczne. Historia tego zjawiska sięga momentu, gdy sterydy trafiły do powszechnego użycia w połowie XX wieku, a ich skutki uboczne stały się szeroko nagłaśniane. Choć rzeczywiście stosowane długotrwale i w dużych dawkach mogą prowadzić do poważnych powikłań, takich jak osteoporoza, cukrzyca, nadciśnienie czy otyłość centralna, nowoczesne leczenie opiera się na minimalnych skutecznych dawkach i kontrolowanych terapiach, które zapewniają bezpieczeństwo. Przyczyny fobii sterydowej wynikają głównie z niewiedzy, negatywnych doświadczeń innych pacjentów oraz nieprawdziwych informacji powielanych w mediach. Objawy fobii to odmawianie leczenia, nieregularne przyjmowanie leków, pogłębienie objawów choroby podstawowej, a także stres i napięcie emocjonalne związane z każdorazowym kontaktem z terapią sterydową. Diagnostyka opiera się na rozmowie z pacjentem, ocenie jego przekonań i źródeł wiedzy o lekach. Rozpoznanie różnicowe obejmuje ogólną farmakofobię i inne zaburzenia lękowe. Leczenie ma charakter edukacyjny, polega na rzetelnym przedstawieniu pacjentowi korzyści i ryzyka terapii, wyjaśnieniu dawkowania i metod ograniczania skutków ubocznych. Niekiedy konieczna jest także pomoc psychologiczna lub terapia poznawczo-behawioralna. Rokowanie jest dobre, jeśli pacjent zrozumie konieczność leczenia – sterydy są bowiem lekami ratującymi życie i pozwalającymi kontrolować przewlekłe choroby, takie jak astma, atopowe zapalenie skóry, choroby autoimmunologiczne czy reumatoidalne zapalenie stawów. Profilaktyka fobii sterydowej to edukacja pacjentów już w momencie rozpoczynania leczenia, utrzymywanie stałego kontaktu lekarz–pacjent i monitorowanie terapii w sposób zwiększający poczucie bezpieczeństwa. Nowoczesne badania skupiają się na nowych formach leków, w tym sterydach wziewnych i miejscowych o zmniejszonych działaniach ubocznych, co dodatkowo redukuje powody do strachu. Pacjenci i ich bliscy powinni wiedzieć, że unikanie skutecznych terapii ze strachu przed lekami może być znacznie bardziej groźne niż same potencjalne skutki uboczne kontrolowanego leczenia.
