Badanie GGT, czyli gamma-glutamylotranspeptydazy, to laboratoryjny test krwi służący do oceny czynności wątroby i diagnostyki chorób dróg żółciowych oraz weryfikacji nadużywania alkoholu. Historia oznaczeń GGT sięga połowy XX wieku, kiedy zaczęto rozpoznawać jej znaczenie w monitorowaniu chorób hepatologicznych. Enzym ten występuje głównie w wątrobie, nerkach, trzustce i drogach żółciowych, a jego podwyższona aktywność w surowicy krwi świadczy o uszkodzeniu komórek wątrobowych lub problemach z odpływem żółci. Wskazaniami do badania są przewlekłe choroby wątroby, podejrzenie stłuszczenia i marskości, cholestazy, zapalenia wątroby, a także monitorowanie osób nadużywających alkoholu i przyjmujących leki hepatotoksyczne. Objawy, które skłaniają do wykonania badania, obejmują ból w prawym podżebrzu, żółtaczkę, ciemny mocz, jasne stolce, przewlekłe zmęczenie i świąd skóry. Diagnostyka polega na pobraniu krwi na czczo i oznaczeniu aktywności GGT, zazwyczaj w połączeniu z innymi enzymami wątrobowymi jak ALT, AST, ALP i bilirubina, co daje pełniejszy obraz funkcji wątroby. W rozpoznaniu różnicowym trzeba uwzględnić choroby wątroby o różnym podłożu, kamicę żółciową, choroby trzustki, a także nadużywanie alkoholu. Leczenie nie polega na obniżaniu samego wyniku, lecz na usunięciu przyczyny podwyższonego poziomu, np. odstawieniu alkoholu, redukcji masy ciała, zmianie leków lub terapii farmakologicznej choroby podstawowej. Rokowanie zależy od stopnia uszkodzenia wątroby i wczesności wykrycia problemu. Pacjentom zaleca się niefarmakologiczne wsparcie poprzez zdrową dietę wątrobową, bogatą w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty i ubogą w tłuszcze trans, a także aktywność fizyczną i eliminację alkoholu. Profilaktyka obejmuje regularne badania kontrolne dla osób z ryzykiem chorób wątroby, takich jak otyłość, cukrzyca, wirusowe zapalenie wątroby czy długotrwała farmakoterapia. Nowoczesne badania kliniczne skupiają się na poszukiwaniu markerów pozwalających lepiej różnicować uszkodzenie wątroby i przewidywać ryzyko progresji choroby. Pacjenci powinni pamiętać, że podwyższony poziom GGT nie zawsze oznacza marskość czy raka, ale wymaga dalszej diagnostyki i konsultacji z lekarzem.
