Gruźlica odzwierzęca – lekarze ostrzegają przed zagrożeniem dla ludzi

Gruźlica odzwierzęca to zakaźna choroba wywoływana przez prątki Mycobacterium bovis, które przenoszą się ze zwierząt, przede wszystkim bydła, na człowieka. Choroba była znana już w XIX wieku, kiedy to odkryto, że spożywanie niepasteryzowanego mleka i kontakt z chorymi zwierzętami zwiększa ryzyko zakażenia. Współcześnie, choć większość przypadków gruźlicy u ludzi wywołuje Mycobacterium tuberculosis, forma odzwierzęca pozostaje istotnym problemem zdrowia publicznego, szczególnie w krajach rozwijających się, gdzie brakuje skutecznych systemów kontroli żywności i weterynaryjnej profilaktyki. Do zakażenia gruźlicą odzwierzęcą dochodzi najczęściej drogą pokarmową poprzez spożycie skażonego mleka lub produktów mlecznych, a także drogą wziewną podczas kontaktu z chorymi zwierzętami. Objawy są bardzo podobne do klasycznej gruźlicy płucnej – przewlekły kaszel, krwioplucie, bóle w klatce piersiowej, osłabienie, nocne poty, utrata wagi i gorączka. W przypadkach gruźlicy pozapłucnej mogą występować zmiany w węzłach chłonnych, kościach, układzie moczowo-płciowym czy w przewodzie pokarmowym. Diagnostyka obejmuje testy tuberkulinowe, badania molekularne, posiewy plwociny i wycinków, a także badania obrazowe płuc. Leczenie gruźlicy odzwierzęcej polega na stosowaniu wielolekowej terapii przeciwprątkowej, najczęściej przez okres sześciu do dziewięciu miesięcy. Ze względu na naturalną oporność Mycobacterium bovis na niektóre leki, takie jak pirazynamid, schemat leczenia wymaga dostosowania. Rehabilitacja pacjentów obejmuje odpoczynek, wsparcie dietetyczne oraz monitorowanie efektów terapii. Profilaktyka polega na eliminacji źródeł zakażenia – pasteryzacji mleka, kontroli weterynaryjnej zwierząt, szczepieniach bydła i zwracaniu uwagi na bezpieczeństwo żywności. Rokowanie u pacjentów zależy od szybkości rozpoznania i wdrożenia leczenia, jednak nieleczona gruźlica odzwierzęca jest chorobą śmiertelną. Pacjenci i ich bliscy powinni pamiętać, że zagrożenie nadal istnieje, a świadomość i edukacja to klucz do zapobiegania rozprzestrzenianiu się tej choroby.