Hipersomnia to zaburzenie snu charakteryzujące się nadmierną sennością w ciągu dnia, która utrzymuje się mimo wystarczająco długiego i teoretycznie regenerującego snu nocnego. Osoby cierpiące na hipersomnię odczuwają silną potrzebę drzemek w ciągu dnia, mają trudności z koncentracją, czują się permanentnie zmęczone i ospałe, co znacząco obniża ich jakość życia oraz zdolność do pracy i nauki. Problem ten może mieć charakter pierwotny, czyli występować jako odrębne schorzenie, lub wtórny, będący wynikiem innych chorób, takich jak obturacyjny bezdech senny, depresja, choroby neurologiczne czy metaboliczne. Historia badań nad hipersomnią wskazuje, że była ona początkowo traktowana jako jeden z objawów narkolepsji, jednak obecnie jest klasyfikowana jako osobna jednostka w Międzynarodowej Klasyfikacji Zaburzeń Snu. Przyczyny hipersomnii mogą obejmować predyspozycje genetyczne, zaburzenia regulacji neuroprzekaźników jak serotonina i dopamina, przewlekły stres, nieprawidłową higienę snu, a także skutki uboczne stosowania niektórych leków. Objawy to nie tylko nadmierna senność, ale także trudności z wybudzaniem, drażliwość, spowolnienie psychoruchowe, bóle głowy czy obniżony nastrój. Diagnostyka hipersomnii wymaga przeprowadzenia szczegółowego wywiadu, badań polisomnograficznych i testu wielokrotnej latencji snu, który pozwala mierzyć skłonność pacjenta do zasypiania. W różnicowaniu należy uwzględnić narkolepsję, depresję, niedoczynność tarczycy, bezdech senny i inne zaburzenia snu. Leczenie zależy od przyczyny – w hipersomnii idiopatycznej stosuje się leki stymulujące układ nerwowy, takie jak modafinil lub metylofenidat, a w przypadkach wtórnych leczenie ukierunkowane jest na chorobę podstawową. Niefarmakologiczne metody obejmują poprawę higieny snu, regularny tryb życia, unikanie alkoholu i kofeiny, a także techniki relaksacyjne. Rehabilitacja pacjentów skupia się na wdrożeniu aktywności fizycznej i planowaniu krótkich, kontrolowanych drzemek w ciągu dnia. Rokowanie zależy od przyczyny, ale przy odpowiedniej terapii objawy można znacznie złagodzić. Pacjenci często pytają, czy hipersomnia mija sama – odpowiedź brzmi, że bez leczenia zwykle utrzymuje się przewlekle, a wsparcie specjalistyczne jest konieczne. Profilaktyka obejmuje dbanie o higienę snu, unikanie przepracowania i szybkie reagowanie na objawy towarzyszące nadmiernej senności.
