Impotencja, nazywana także zaburzeniem erekcji, to jedna z najczęstszych dysfunkcji seksualnych u mężczyzn, która polega na utrzymującym się lub nawracającym braku zdolności do osiągnięcia i utrzymania wzwodu wystarczającego do odbycia satysfakcjonującego stosunku płciowego. Historia medycyny pokazuje, że problemy tego typu były opisywane już w starożytności, jednak dopiero w drugiej połowie XX wieku, wraz z badaniami nad naczyniami i funkcją hormonalną, udało się lepiej zrozumieć mechanizmy odpowiedzialne za ich powstawanie. Statystyki wskazują, że impotencja może dotyczyć nawet połowy mężczyzn powyżej 50. roku życia, ale coraz częściej diagnozuje się ją także u młodszych, m.in. z powodu stresu, siedzącego trybu życia czy chorób przewlekłych. Przyczyny impotencji są bardzo różnorodne – wyróżnia się czynniki organiczne i psychogenne. Do organicznych należą schorzenia układu krążenia, miażdżyca, nadciśnienie, cukrzyca, otyłość, niewydolność nerek, choroby neurologiczne, niedobory hormonalne jak niski poziom testosteronu czy zaburzenia tarczycy, a także skutki uboczne leków. Czynniki psychogenne obejmują stres, depresję, zaburzenia lękowe czy problemy w relacjach partnerskich. Objawy dotyczą przede wszystkim trudności w uzyskaniu wzwodu, jego nietrwałość, spadek libido i obniżenie satysfakcji seksualnej. Konsekwencje impotencji są nie tylko medyczne, ale także psychologiczne i społeczne – przyczyniają się do obniżenia poczucia własnej wartości, problemów w związkach oraz ryzyka depresji. Diagnostyka obejmuje wywiad medyczny, badania laboratoryjne oceniające hormony, poziom cukru i lipidów, USG dopplerowskie naczyń prącia oraz testy farmakologiczne. Różnicowanie obejmuje odróżnienie przyczyn psychogennych od chorób przewlekłych. Leczenie impotencji jest wielokierunkowe i obejmuje farmakoterapię, psychoterapię, zmiany w stylu życia oraz w ciężkich przypadkach metody zabiegowe. Najpopularniejsze są inhibitory fosfodiesterazy typu 5 (PDE-5) jak sildenafil, tadalafil czy wardenafil, które umożliwiają poprawę przepływu krwi w prąciu. W przypadku niewydolności hormonalnej stosuje się suplementację testosteronem. Leczenie psychologiczne, w tym terapia poznawczo-behawioralna, pomaga zlikwidować podłoże lękowe i zwiększyć pewność siebie. Z metod fizykalnych stosuje się również iniekcje do ciał jamistych, próżniowe pompy erekcyjne czy rzadziej protezy prącia. Ważnym elementem profilaktyki jest zdrowa dieta, aktywność fizyczna, kontrola chorób przewlekłych i unikanie używek. Rokowanie uzależnione jest od przyczyny i szybkości wdrożenia leczenia – wielu mężczyzn przy odpowiedniej terapii odzyskuje zdolność satysfakcjonującego współżycia. Pacjenci i ich partnerki powinni pamiętać, że impotencja nie jest wyłącznie problemem jednostki, ale całej relacji, dlatego leczenie często warto prowadzić wspólnie.
