Życie z osobą uzależnioną od alkoholu jest dla rodziny ogromnym wyzwaniem emocjonalnym, zdrowotnym i społecznym. Alkoholizm to choroba przewlekła, która dotyczy nie tylko samego chorego, ale pośrednio wpływa na całą rodzinę, prowadząc do rozpadu więzi, problemów finansowych, trudności wychowawczych i zaburzeń psychicznych u bliskich. Historia nauk o uzależnieniach pokazała, że dopiero w XX wieku zaczęto rozumieć alkoholizm jako chorobę, a nie tylko jako wynik słabej woli. Dla rodzin alkoholików ważne jest zrozumienie, że odpowiedzialność za picie ponosi osoba uzależniona, a nie oni. Czynniki ryzyka dla bliskich to współuzależnienie, obejmujące podporządkowanie swojego życia problemowi nałogu, poczucie winy, próby kontrolowania picia czy ukrywanie problemu przed innymi. Objawy współuzależnienia obejmują chroniczny stres, zaburzenia snu, depresję, niepokój, nadmierne podporządkowanie oraz zaburzenia somatyczne takie jak bóle głowy czy żołądka. Powikłania życia w rodzinie z alkoholikiem to rozpad więzi, rozwój przemocy domowej, zaniedbania dzieci, a w skrajnych przypadkach dziedziczenie wzorców uzależnienia przez kolejne pokolenia. Diagnostyka problemu polega na dostrzeżeniu objawów uzależnienia, takich jak utrata kontroli nad piciem, tolerancja, głód alkoholowy, zaniedbywanie obowiązków, picie mimo szkód zdrowotnych i społecznych. Leczenie alkoholizmu musi dotyczyć osoby uzależnionej i wiąże się z terapią odwykową, farmakoterapią i psychoterapią, jednak rodzina również powinna korzystać ze wsparcia – grup wsparcia takich jak Al-Anon, konsultacji psychologicznych i terapii rodzinnej. Rehabilitacja rodziny polega na odzyskaniu własnej tożsamości, stawianiu granic, poprawie komunikacji i nauce dbania o siebie. Profilaktyka wtórna obejmuje przygotowanie planu bezpieczeństwa, szczególnie w przypadku przemocy domowej. Rokowanie rodziny zależy od poziomu zaangażowania w terapię i od tego, czy uda się przerwać mechanizmy współuzależnienia. Wskazówki dla rodziny obejmują: nie usprawiedliwiać ani nie kryć problemu, nie przejmować odpowiedzialności za skutki picia, dbać o własne zdrowie psychiczne, szukać wsparcia specjalistów i grup wsparcia, rozmawiać z osobą uzależnioną w chwilach trzeźwości bez oskarżeń, ale z troską. Najnowsze badania potwierdzają skuteczność terapii rodzinnej i edukacji psychoedukacyjnej we wspieraniu bliskich alkoholików. Wiedza i wsparcie stanowią podstawę do tego, aby rodzina mogła żyć w większej równowadze, nawet jeśli osoba uzależniona nie jest gotowa do podjęcia leczenia.
